معایب مواد پلاستیکی

معایب مواد پلاستیکی کدامند؟

امروزه اگر شما نگاهی به محیط اطراف خود بیندازید به سختی می‌توانید کالایی را نام ببرید که از پلاستیک ساخته نشده باشد و یا پلاستیک به عنوان یکی از اجزای سازنده آن نباشد و این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که پلاستیک به میزان بسیار زیادی در دنیای امروز کاربرد دارد و در میلیون‌ها محصول کاربردی و پرمصرف به کار برده می‌شود اما نمی‌توان آن را ماده‌ای بی نقص نامید. پلاستیکی از معایبی نیز برخوردار است و همین موارد باعث می‌شود تا نتوان آن را به عنوان بهترین و اصلی ترین ماده جهانی در زندگی انسانی امروزی انتخاب نمود و در نهایت تعداد بسیاری از دولت ها مصرف مواد پلاستیکی را کنترل نموده و انواعی از قوانین پیچیده‌ای را تعیین کردند تا ساخت، بازیافت و میزان اثرات ناشی از زباله های پلاستیکی برای محیط زیست و اثرات شیمیایی آن را در مرحله تولید کنترل نمایند. در این مقاله به تعدادی از این مضرات می پردازیم.

• پلاستیکها معمولاً از منابع غیر تجدیدپذیر گرفته می شوند: اگرچه بعضی از مواد پلاستیکی از الیاف گیاهی گرفته میشوند اما بیشتر محصولات که امروزه ما تولید می‌کنیم بر پایه ی سوخت های فسیلی تولید میشوند که در بیشتر موارد نیز این سوختها را نفت تشکیل می‌دهد اما می‌توانیم از گازهای طبیعی نیز به منظور توسعه این محصولات استفاده کنیم. ۲۴ درصد از این سوخت های فسیلی به صورت مستقیم در صنعت پلاستیک مورد استفاده قرار می گیرند تا محصولات جدیدی را بسازند و زمانی که به تعداد منابع به کار گرفته شده در فرآیندهای تصفیه و افزایش میزان تقاضای لازم برای این مواد دقت می کنیم، متوجه می شویم که هزینه سوخت های فسیلی در مواد پلاستیکی می‌تواند در طی دو دهه بعد به میزان ۲۰ درصد برسد.
• بیشترین زباله های یافت شده در اقیانوس‌های دنیا را مواد پلاستیکی تشکیل می دهند: بیش از ۸۰ درصد از تمام زباله های ریز دریایی شامل مواد پلاستیکی می باشد و این مشکل از زمین و منابع دریایی ناشی می شود که باعث می شود معمولا این زباله ها در مناطق بسیار بزرگی از دریاهای بزرگ بر اثر جریان های دریایی جمع‌آوری شوند و بر روی یکدیگر انباشته می شود. مشکل یاد منجر به آن می شود تا ما انواع زباله ها را به روی ساحل، زمین و حتی در منابع آب های تازه مشاهده کنیم و حتی تعدادی از محصولات که به عنوان زباله دور انداخته می‌شوند شامل پلاستیکی بطری ها، درپوشهای بطری و بسته‌بندی‌های غذایی پلاستیکی می شوند. حذف هرکیلوگرم از زباله های پلاستیکی از سطح دریا هزینه ای برابر با ۵ دلار دارد اما ارزش استفاده مجدد از آنها فقط ۳۰ درصد دلار است و به همین دلیل است که فقط آژانس های غیر ذینفع تلاش می کنند تا مناطق دریایی را از زباله های پلاستیکی پاک سازند.
• آلودگی پلاستیکی می تواند انواعی از مشکلات اقتصادی را به وجود آورد: آلودگی بسته بندی های پلاستیکی خود به تنهایی باعث ایجاد ضرر مالی برابر با ۸۰ میلیارد دلار به صورت سالانه در جهان می‌شود و حدود ۵۰ درصد از تمام زباله های این صنعت را تشکیل می دهد و به صورت نامحسوسی تعداد زیادی از صنایع از این محصول به گونه ای استفاده می کنند. برای تولید انواعی از مواد پلاستیکی که در حوزه ساخت و ساز به کار برده می شوند مصرف ۱۶ درصد از مواد اولیه پلاستیکی نیاز است و این در حالی است که پارچه ها حدود ۱۵ درصد از این مواد بهره می برند. از آنجایی که بازیافت مجدد این مواد چندان سودمند و مقرون به صرفه نمی باشند بنابراین تعداد زیادی از آنها وارد زمین‌های دفن زباله می‌شوند و این در حالی است که شاید بتوان از آنها مجدداً استفاده کرد. میانگین بازیافت مواد پلاستیکی حدود ۱۴ درصد است و هند یکی از رهبران اصلی در صنعت بازیافت شناخته می‌شود که می‌تواند حدود ۶۰ درصد از محصولات خود را بازیافت نماید و این در حالی است که این مقدار در آمریکا حدود ۹ درصد است.
• ما نمی توانیم به دفعات نامتناهی محصولات پلاستیکی را بازیافت نماییم: فلزات از ساختاری برخوردارند که امکان بازیافت آنها برای چندین بار و تبدیل آنها به انواعی از محصولات مختلف وجود دارد اما پلاستیک ها از این خواص محروم بوده و به همین دلیل می توانیم آنها را به تعداد محدودی بازیافت کنیم تا قبل از اینکه کیفیت و یکپارچگی خود را از دست بدهند و این بدین معناست که ما در نهایت ترجیح می دهیم تا آنها را بسوزانیم و یا در محل های دفن زباله بریزیم. تعدادی از محصولات پلاستیکی را اصلا نمی‌توان بازیافت نمود و به همین دلیل اثرات ناشی از ویژگی های منفی آنها چندین برابر خواهد شد و بیش از ۹۳ میلیارد محصولات پلاستیکی سالانه بازیافت نمی شوند و به راحتی می‌توانند وارد محیط های آبی و دریایی شوند.
• به منظور بازیافت مواد پلاستیکی و شستشوی آنها به انرژی لازم است: تعدادی از این مواد از پلاستیک های متفاوتی تشکیل شده‌اند و در نهایت محصولات غیر قابل مصرفی را تشکیل می‌دهند و محصولات یادشده قبل از آنکه به محل های بازیافت برسند باید پاکسازی شوند تا بتوان آنها را در نهایت به انواع جدید تبدیل کرد. ترکیبات یاد شده باعث می‌شوند تا فرایند بازیافت برای تعدادی از تجهیزات موجود بسیار پایین باشد و برای تعدادی نیز کاملاً غیر ممکن خواهد شد.
• مدیریت زنجیره فروش مجدد مواد پلاستیکی بسیار طولانی و چالشی می باشد: در تعدادی از فرآیندهای بازیافت و زنجیره‌های فروش مجدد مواد پلاستیکی می توانند بسیار طولانی و غیر اثربخش باشند و این امکان وجود دارد که یک محصول چندین مرحله متفاوت را بگذراند و یا مسافت بسیار زیادی را طی کند و در نهایت به تجهیزات بازیافت انتقال پیدا کند. زمانی که استفاده مجدد و بازیافت یک ماده تا این اندازه انرژی صرف می‌کند بنابراین تعداد زیادی از مزیت های بالقوه آن از بین خواهند رفت و به همین دلیل است که تعدادی از مواد پلاستیکی زباله بسیار زیادی را تولید می کنند به خصوص آنهایی که دارای کد شناسایی رزین یک و یا دو نمی باشند.
• تجزیه محصولات پلاستیکی در طی مدتی طولانی انجام می گیرد: اگر بخواهیم پلاستیک‌ها را با محصولات ارگانیک مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که مدت زمان تجزیه پلاستیک ها بسیار بیشتر است و به عنوان مثال می توان یک چوب ماهیگیری را نام برد که بیش از ۶۰۰ سال زمان می‌برد تا در نهایت بتواند در محیط زیست تجزیه شود و تعدادی از محققان باور دارند که انواعی از این مواد ممکن است هیچ گاه به صورت کامل تجزیه نشوند و به عنوان پلاستیک‌های نانو در سطح کره زمین باقی بمانند و در نهایت نیز بر زندگی انسانی، حیوانی و سلامت موجودات دریایی به روش های بسیار متفاوتی آسیب وارد نمایند. کیسه های پلاستیکی که روزانه برای حمل و نقل محصولات مورد نیاز خود از آنها استفاده می‌کنیم می‌توانند ۱۰ تا ۲۰ سال در طبیعت باقی بمانند و در نهایت تجزیه شوند اما این مدت برای تعدادی از آنها حتی تا هزار سال نیز خواهد رسید و زمانی که شما یک پوشش پلاستیکی را در محیط زیست می‌ریزید شاید ندانید که مدت زمان تجزیه آنها تقریباً برابر با ۴۵۰ سال است.
• پلاستیکها به محیط‌های اقیانوسی نیز آسیب وارد می کنند: Ecowatch تخمین می زند که روزانه حدود ۱۰ متریک تن از محصولات پلاستیکی همانند کیسه های مواد غذایی وارد اقیانوس‌های لوس آنجلس می شود و این محصولات به قطعات بسیار کوچکی تقسیم می شوند که اندازه بسیارریزی درنهایت خواهند داشت و توسط موجودات دریایی مصرف می‌شوند. به صورت بیشینه نیز ۲۴ هزار تن از مواد پلاستیکی زنجیره غذایی انسانی را نیز هر ساله آلوده می کنند ومعده ۲۵ درصد از ماهی های فروخته شده در بازارهای کالیفرنیا شامل مواد فیبری و یا پلاستیکی می باشد. انواع مواد شیمیایی آزاد شده از پلاستیک ها در درون بدن حیوانات به راحتی با مصرف آنها به انسان نیز منتقل میشود. استخراج منابع مواد پلاستیکی معمولاً شامل تزریق مایعات در فشار بسیار بالا به سنگهای زیرزمینی و یا سایر روش های تهاجمی می شوند که می تواند میزان بسیار زیادی از مواد خطرناک را در جو زمین تولید نماید و یا حتی محیط اطراف را آلوده سازد. در انتهای دیگر چرخه پلاستیک فناوری‌های مدیریت زباله همانند زباله سوزی، تبدیل به گاز و آبکافت هم انواعی از فلزات سمی همانند سرب، جیوه و گازهای اسیدی را در محیط اطراف خاک و آب آزاد می‌کنند.
• زباله های پلاستیکی اثرات بدی بر سلامتی انسان دارند: مطالعات بسیار متعددی نشان داده اند که ارتباطی بین بیماری های انسانی و مواد پلاستیکی وجود دارد و از آن جمله می‌توان به بیماری های قلبی عروقی، تنفسی، گوارشی و تولیدمثل را نام برد. بنابراین اثرات بوجود آمده بسیار بزرگ می باشندو سرطان، دیابت، التهاب های مزمن و انواعی از بیماری های سیستم ایمنی فقط مثال های کوچکی از اختلالاتی هستند که به دلیل مواد پلاستیکی و یا حتی گازهای سمی آزاد شده از آنها می‌توانند ایجاد شود. فرایند های جمع آوری و استخراج مواد پلاستیکی انواعی از مواد سنگین را آزاد می‌کنند که می‌توانند اختلالات بسیار زیادی را در افراد ضعیف تر همانند کودکان و یا خانم های باردار به وجود بیاورند. سوراخ کردن و یا تزریق مایعات با فشار زیاد در سنگ های زیرزمینی می‌تواند انواعی از مواد شیمیایی را تولید کند که به عنوان مختل کننده های غدد درون ریز شناخته می‌شود و اثرات منفی بسیار زیادی به روی رشد، سیستم ایمنی، سیستم عصبی و تولید مثل انسان دارد. قرارگیری خانمهای باردار در معرض چنین موادی امکان بروز نقص های مادرزادی در جنین را دارد به خصوص در بخش مغز، قلب و یا ستون فقرات. مطالعات انجام گرفته به خوبی خاطرنشان می کند که اطلاعات کم و عدم اطمینان بسیار زیادی در خصوص خطرات بلند مدت و یا حاد ناشی از مواد پلاستیکی به روی انسان وجود دارد و باید تحقیقات بسیار بیشتری در این خصوص انجام گیرد. این در حالی است که تولید و استفاده از مواد پلاستیکی نیز باید به میزان بسیار زیادی کاهش پیدا کند. یکی دیگر از قدم‌های بسیار مثبتی که می‌توان در این حوزه برداشت آموزش به مردم در خصوص مورد یاد شده می باشد تا آنها بتوانند تصمیمات مطلوب و متناسبی در خصوص مواد پلاستیکی بگیرند و قرار گیری خود را در برابر مواد خطرناک و آسیب‌زا محدود سازند.

مترجم: ف. آل احمد