زباله های میکروپلاستیکی از چه منابعی به وجود می آیند؟
وجود میکروپلاستیک ها در محیط زیست معمولاً از طریق مطالعاتی در خصوص محیط های آبی و دریایی مشخص می شود و در این مطالعات نیز به نمونه‌های پلانگتون‌ها، بررسی ذرات موجود در شن ها و گل ها، مشاهده میزان مصرف موجودات مهره دار و غیر مهره دار و همچنین ارزیابی ارتباطات آلاینده های شیمیایی دقت می شود. میکروپلاستیک حدود ۳۰ درصد از زباله های موجود در اقیانوس های بزرگ دنیا را تشکیل می دهند که در واقع باعث آلودگی آنها شده‌اند و در بسیاری از کشورهای توسعه داده شده نیز با توجه به گزارش های سال ۲۰۱۷ منبع بزرگتری از آلودگی پلاستیکی دریایی را نسبت به زباله های دریایی تشکیل می دهند.
تصفیه خانه های فاضلاب
تصفیه خانه های فاضلاب که با نام تصفیه خانه های پساب نیز شناخته می شوند و مواد آلاینده را از پساب ها مانند پساب های خانگی با استفاده از انواعی از فرایندهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی می زدایند. بیشتر کارخانه های موجود در کشور های پیشرفته از مراحل اولیه و ثانویه استفاده می کنند. درفریاند های اولیه، روش های فیزیکی به کار برده می شوند تا روغن، شن و سایر مواد جامد با استفاده از فیلترهای سنتی، لجن گیر ها و مخزن های رسوب گذار جدا شوند. در فرآیندهای ثانویه نیز از باکتری ها و تک یاخته ها به منظور تجزیه مواد ارگانیک استفاده می شود. به کارگیری مرحله سوم اختیاری میباشد و میتواند شامل فرایندهایی برای حذف مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر و همچنین ضدعفونی سازی باشد. میکروپلاستیک ها در هر دو مرحله یاد شده در تصفیه خانه‌های فاضلاب مشاهده شده اند. مطالعه ای در سال ۱۹۹۸ نشان می‌دهد که وجود فیبرهای میکرو پلاستیکی می تواند شاخص بسیار مهمی از وجود لجن های فاضلابی و همچنین خروجی های تصفیه خانه‌های آب های زائد باشد. در مطالعه دیگری نیز مشخص شد که در هر لیتر از مواد میکرو پلاستیکی حدود یک ذره می تواند مجددا وارد محیط زیست شود و بازده حذف این مواد حدود ۹۹.۹ درصد است. نتایج بدست آمده از مطالعاتی در سال ۲۰۱۶ نیز نشان می‌دهند که بیشتر مواد پلاستیکی در طی فرآیند های اولیه در این کارخانجات از بین می‌روند که در آن ها از ته نشینی فاضلاب ها و سایر متدها بهره گرفته می شود.
لاستیک خودرو ها و کامیون ها
فرسایش لاستیک خودروها میتواند عاملی مهم در افزایش میزان مواد میکرو پلاستیکی در محیط زیست باشد. میزان انتشار مواد پلاستیکی در محیط زیست در دانمارک مقداری بین ۵۵۰۰ تا ۱۴ هزار تن در سال می باشد. میکروپلاستیک های ثانویه مانند تایرهای خودرو و کامیون ها و کفش ها در مقایسه با میکروپلاستیک های اولیه دو برابر بیشتر یافت میشوند و شکل‌گیری میکروپلاستیک هایی که از تخریب پلاستیک های بزرگ در محیط زیست به وجود آمده‌اند در این مطالعه در نظر گرفته نشده است. سرانه انتشار این مواد بین ۰.۲۳ تا ۴.۷ کیلوگرم در سال و میانگین جهانی آن نیز برابر با ۸۱ صدم کیلوگرم در سال می باشد. اما میزان مواد میکروپلاستیکی ناشی از تایرهای خودروها بیشتر از سایر منابع میکروپلاستیک می باشد مانند تایرهای هواپیما که مقدار دو درصد را به خود اختصاص می‌دهد. میزان انتشار این مواد به فاکتورهای محیطی مانند نوع جاده و یا سیستم های تصفیه فاضلابی وابسته است. سهم فرسایش تایر خودروها در آلودگی جهانی پلاستیک‌ها در اقیانوس ها حدود ۵ تا ۱۰ درصد است. حدود ۳ تا ۷ درصد از مواد خاص در هوا نیز ناشی از فرسایش تایرها می باشند و این موضوع نشان می‌دهد که مورد یاد شده میتواند در آلودگی هوای جهانی سهیم باشد. سازمان سلامت جهانی نیز اعلام کرده است که این آلودگی علت ۳ میلیون مرگ در سال ۲۰۱۲ بوده است. این فرسودگی حتی وارد زنجیره غذایی ما هم می شود اما به تحقیقات بیشتری نیاز است تا خطرات ناشی از آنها بر سلامتی انسان مورد بررسی قرار گیرد.
صنعت زیبایی
تعدادی از کمپانی ها ذرات لایه بردار طبیعی را با میکروپلاستیک ها جایگزین کردند که معمولاً به شکل ذرات میکرو و یا لایه بردار های بسیار ریز وجود دارند. این محصولات معمولا از پلی اتیلن ها تشکیل شده اند که یکی از زیرمجموعه‌های مواد پلاستیکی می باشد ولی همچنین می توانند از پلی پروپیلن، پلی اتیلن ترفتالات و حتی نایلون ساخته شوند. شوینده های صورت، صابونهای دست و سایر محصولات بهداشت شخصی همگی در همین دسته قرار می‌گیرند. معمولاً این ذرات بلافاصله پس از استفاده در سیستم های تصفیه شسته می شوند ولی اندازه بسیار کوچک آنها باعث می‌شود تا نتوان آنها را توسط روش‌های اولیه به صورت کامل تصفیه کرد و به همین دلیل آنها وارد اقیانوس ها و رودخانه خواهد شد. در واقع تصفیه خانه های فاضلابی حدود ۹۵ تا ۹ .۹۹ درصد از ریز دانه ها را از بین می برند. تصفیه خانه فاضلابی حدود ۱۶۰ میلیارد لیتر از آب در روز را تخلیه می‌کند و حدود ۸ میلیارد تن نیز به همین روش به مسیرهای آبی در هر روز وارد میشوند. این ارقام لجن‌های فاضلابی را که بلافاصله پس از تصفیه توسط کارخانه های یاد شده به عنوان کود مورد استفاده قرار می گیرند را شامل نمی شود. بنا بر تخمین های موجود حدود 808 میلیارد ریز دانه از هر خانه و در هر روز تخلیه می شوند که می تواند ناشی از لایه بردار های زیبایی، شوینده های پوستی، خمیر دندان و یا سایر منابع آلاینده باشد. اگرچه بسیاری از شرکت‌ها تعهداتی مبنی بر عدم به کارگیری ریز دانه‌ها در محصولات خود داده اند ولی تحقیقات انجام گرفته نشان می‌دهند که حدود ۸۰ درصد از محصولات لایه بردار متفاوت پوستی که هنوز نیز به فروش می‌روند شامل این ریز دانه ها میشوند. تخلیه این ذرات در سال توسط کشور انگلستان به تنهایی برابر با ۸۰ متریک تن است که می تواند تاثیر منفی بر حیات وحش و همچنین زنجیره غذایی داشته باشد و در نهایت میزان مسمومیت را افزایش دهد زیرا این ذرات میتوانند مواد شیمیایی خطرناک و یا هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای را جذب کنند.
پوشاک
بنابر مطالعات انجام شده تعداد زیادی از الیاف ترکیبی مانند پلی استر، نایلون و اسپاندکس میتوانند از پوشاک جدا شده و در محیط زیست باقی بمانند. در واقع هر یک از پوشاک ممکن است در طی شست و شو بیش از ۱۹۰۰ رشته میکروپلاستیکی را به وجود بیاورند و پارچه های پشمی نیز در مقایسه با سایر انواع پوشاک به میزان ۱۷۰ درصد بیشتر میتوانند باعث ورود این آلاینده ها در محیط زیست شوند. شستشوی مقدار میانگین ۶ کیلوگرم پوشاک میتواند باعث آزاد سازی 700000 رشته میکرو پلاستیکی شود. این میکروفیبرها میتوانند از طریق پلانکتون های جانوری به موجودات بسیار بزرگ تر مانند وال ها منتقل شده و در زنجیره غذایی همچنان باقی بمانند. مواد اولیه ای که در طی صنعت پارچه سازی ماندگاری بسیار بالایی دارند با نام پلی استر شناخته می شود که نوعی نخ ارزان جایگزین بوده و تولید آن نیز به سادگی صورت می گیرد. اگرچه این نوع از الیاف تاثیر بسیاری در ماندگاری میکروپلاستیک ها در اکوسیستم های خاکی، هوایی و دریایی دارند. شست و شوی لباس ها نیز باعث می شود تا به طور میانگین ۱۰۰ فیبر در هر لیتر از آب از این مواد جدا شود. موارد یاد شده میتواند اثراتی بر سلامتی انسان داشته باشد که به دلیل آزاد سازی مونومرها، رنگهای پراکنده کننده، تثبیت کننده ها و نرم کننده ها در طی تولید میباشد.
تولیدات
در تولید مواد پلاستیکی معمولاً از ذرات و قرصهای رزینی کوچک به عنوان مواد خام استفاده می شود. در کشور آمریکا میزان تولید از 2.9 میلیون قرص در سال ۱۹۶۰ به 21.7 میلیون قرص در سال ۱۹۸۷ رسید. ممکن است این مواد خام از روش های مختلفی وارد اکوسیستم آبی شوند مانند ورود ناگهانی به آب و یا زمین در طی انتقال، استفاده نامناسب به عنوان بسته بندی و جریان یابی آنها از فرایندهای تولیدی در کارخانه ها. تعداد زیادی از مراکز صنعتی که در آنها از مواد خام پلاستیکی به صورت مداوم استفاده می شود در کنار جریان های آبی قرار دارند و در صورتی که این مواد در طی تولید به بیرون از محیط وارد شوند می توانند مسیرهای آبی را آلوده سازند. به طور کلی تحقیقات بسیار کمی در خصوص صنایع و شرکت‌هایی وجود دارد که میتوانند باعث افزایش آلودگی میکروپلاستیک در محیط زیست شوند.
صنعت ماهیگیری
وسایل ماهیگیری تجاری و تفریحی، وسایل شناور به روی آب و همچنین صنایع دریایی همگی منابعی از پلاستیک ها هستند که می توانند به صورت مستقیم وارد محیط دریایی شوند و خطراتی را به عنوان میکروپلاستیک ها و همچنین میکروپلاستیک های ثانویه پس از تخریب طولانی مدت داشته باشند. وسایل ماهیگیری نوعی از ذرات پلاستیکی هستند که می توانند منبع دریای داشته باشند و یا گم کردن و یا دور اندازی آن ها و ورود آنها به آبها ممکن است باعث شود تا این لوازم تا اعماق اقیانوس ها پایین روند. تعداد زیادی از کشورها عنوان کرده‌اند که بسیاری از مواد میکرو پلاستیکی ناشی از صنایع و سایر منابع در انواع متفاوتی از غذاهای دریایی جمع میشوند. در اندونزی ۵۵ درصد از تمام گونه های ماهی ها شواهدی از وجود ذرات پلاستیکی در بدن خود داشتند و این مقدار برای کشور آمریکا برابر با ۶۷ درصد است با این تفاوت که بیشتر زباله های موجود در بدن این موجودات در اندونزی را پلاستیک ها تشکیل داده و در آمریکای شمالی بیشتر آنها از الیاف ترکیبی ناشی از پلاستیک ها و یا انواعی از تورها به وجود آمده بودند. آلودگی ماهی های موجود در دریا و میکرو پلاستیک ها به خوبی نشان می‌دهد که این پلاستیک ها و مواد شیمیایی می توانند در زنجیره غذایی ذخیره شوند.
