رشد و گلدهی میخک در گلدانهای رنگی و محیطهای حفاظت شده
گل میخک با نام علمی Dianthus caryophyllus L جایگاه دوم پرفروش ترین گلهای شاخه بریده، پس از گل رز را به خود اختصاص داده است. برای پرورش گل انتخاب محیط و ظرف کشت بسیار مهم است زیرا علاوه بر مدیریت دما، نور و رطوبت نسبی بالاتر، بر عملکرد آن نیز تاثیر می گذارد. این مطالعه به بررسی کشت میخک زرد در محیط های حفاظت شده و رنگ های گلدانی مختلف می پردازد. این بررسی آزمایش به صورت فاکتوریل 4×2 (گلخانه با گلدان های آبی، قرمز، قهوه ای و سیاه؛ گلدان سیاه به عنوان نمونه کنترل درنظر گرفته شد) انجام می شود. تابش فعال فتوسنتزی، دمای بستر، متغیرهای مترولوژیکال محیط کشت و همچنین متغیرهای رشد و بهره وری درطول آزمایش پایش شدند. گلخانه با کاهش قابل ملاحظه تابش خورشید شرایط مساعد برای رشد اولیه گیاهان میخک فراهم نمود. کشت میخک در محیط باز علاوه بر تابش بالای نور خورشید، گلدهی را نیز افزایش میداد. کشت در گلدان های قهوه ای رشد رویشی و گلدهی گیاهان را افزایش می دهد. بنابراین، گلدانهای قهوه ای گزینه مناسبی برای جایگزینی گلدان های سیاه هستند که به طور سنتی برای پرورش گل استفاده می شوند. استفاده از گلدان آبی بر رشد میخک تاثیر منفی داشت.
در زنجیره تولید گل و گیاهان زینتی، میخک دومین جایگاه پرفروش ترین گلهای شاخه بریده پس از گل رز را به خود اختصاص داده است. این گونه به دلیل زیبایی، طول برش و توانایی گلدهی درطول سال یکی از پرفروش ترین گونهها به شمار می رود. مصرف و تولید گل و گیاه زینتی در برزیل رشد چشمگیری دارد. برهمین اساس، غرب برزیل به دلیل تقاضای بالای گلهای شاخه بریده در این منطقه دارای پتانسیل توسعه عالی در صنعت گل است. با این حال، بخش قابل توجهی از تقاضای داخلی این منطقه از دیگر مناطق برزیل تامین می شود. باتوجه به شرایط اقلیمی منطقه، این نوع کشت با استفاده از محیط های حفاظت شده قابل اجرا است. کشت حفاظت شده برای برخی از محصولات زراعی نسبت به کشت مزرعه سودمندتر است زیرا امکان تولید در فصول مختلف و کنترل گیاه پزشکی بالاتر را فراهم می کند. ساختار محیط حفاظت شده از محصول در برابر بارندگی، بادهای شدید، تابش مستقیم و تنش های ناشی از حیوانات و جوندگان محافظت می کند. بنابراین، استفاده بهتر از نور خورشید برای گیاهان باید فراهم شود. نور برای رشد گیاه ضروری است؛ به طوری که علاوه بر تامین انرژی برای فتوسنتز، در دریافت سیگنال های رشد ازطریق گیرنده های حساس به شدت نور، کیفیت های طیفی و حالت های قطبی نیز موثر است. با این حال، برای اینکه این فرایندهای فیزیولوژیکی برهمین روال اتفاق بیفتند، شدت نور موجود باید کافی باشد تا گیاه بتوانند تابش را جذب کرده و بازدهی فتوسنتزی درطول رشد افزایش یابد. محدوده ایده آلی که رویدادهای فیزیولوژیکی اصلی مربوط به رشد و نمو گیاهی در آن رخ می دهد بین طول موج 400 تا 700 نانومتر است که تابش فعال فتوسنتزی نامیده می شود. تبدیل این نوع تشعشع در فتواسیمیلیت دنبال می شود که ازمیان سایر عملکردهای مفید، فیتوماس را تولید می کند که آن هم باتوجه به شرایطی که گیاه در آن کشت می شود متفاوت است.
در کشت محافظت شده، توزیع انرژی خورشیدی به سه بخش تقسیم میشود: بخش اول منعکس می شود؛ دوم جذب و سومی منتقل می شود. چنین انتشار نوری تحت تاثیر عوامل ساختاری محیط مانند نوع مواد مورد استفاده در کشت و عوامل داخلی مانند بازتاب تابش خورشید توسط رگهها و تکیه گاههای داخلی قرار می گیرد. مطالعات اندکی به بررسی تاثیر رنگ گلدان بر رشد و تولید گیاهان زینتی پرداخته اند. برخی دیگر نیز به ارزیابی تاثیر رنگ محیط و گلدان بر تکثیر فلفل زینتی رقم پیرامید پرداخته اند و مشاهده شد که اگر گلخانه با یک فیلم پلی اتیلن سبک (LDPE) و سایه 50-42 درصدی پوشیده شود، این فیلم درمقایسه با گلخانههای دارای سایه 22-18 درصدی، باعث رشد اولیه بهتر فلفل و میوه دهی زودتر می شود. در گلخانههایی با 50-42 و 22-18 درصد سایه به ترتیب از گلدان قهوه ی و گلدان قرمز استفاده شد که در آخر مشاهده شد که درمقایسه با گلدان سیاه، فیلم پلی اتیلن سبک تاثیر مثبتی بر رشد و عملکرد فلفل داشت. باتوجه به استفاده گسترده از گلدان در تولید و تجاری سازی گل و گیاه و همچنین ضرورت استفاده و گسترش روشهاي كشت مناسب براي اين گونهها، اين مطالعه باهدف ارزیابی تاثیر تابش خورشید بر تولید گل میخک در محیطهایی با درصد سایه مختلف و گلدانهایی با رنگ های متفاوت انجام شده است.
عامل تابش خورشیدی (جهانی و فعال فتوسنتزی) بیشترین تاثیر را بر محیط کشت و تمایز رشد گیاه در محیط های حفاظت شده دارد. علاوه بر شرایط حرارتی بالا، محیطهای کشت درطول مراحل فنولوژیکی میخک رفتارهای متفاوتی داشتند. در E1 میانگین دمای شبانه روز 25.9 و 20.7 درجه سانتیگراد بود که برای رشد رویشی میخک مطلوب بود و همچنین در E2 میانگین دما 27.7 و 21.3 درجه سانتیگراد بود که شرایط گلدهی بهتری را فراهم می کرد. استفاده از نور می تواند رشد بیشتر میخک در گلخانه، دما و رطوبت نسبی را تحت تاثیر قرار دهد که باعث افزایش فتوسنتز و درنتیجه جذب نور میشود. در اینجا ما نتایج یکسانی را در محیط E1 به دست آوردیم که میتوان آن را به تابش کمتر (82 درصد کمتر از E2) نسبت داد. بونت در یافته های خود گزارش داد که محیط کشت میخک بایستی نور خورشیدی زیادی جذب کند زیرا شدت نور زیاد باعث افزایش قطر ساقه، اندازه گل و تعداد گلبرگهای میخک می شود. این واقعیت در محیط E2 مشهود است زیرا تابش بالای خورشید باعث تحریک گلدهی، افزایش تعداد گلهای باز و قطر گل میخک، اما ارتفاع کمتر بوته می شود. لازم به ذکر است که پرورش میخک در گلدانهای رنگی در محیطی با تشعشعات پایین تر (E1) بر رشد رویشی در متغیرهای بیومتریک اندازهگیری شده تاثیرگذار است. با این حال، اگر تمرکز تولید کننده بر تولید گل باشد، باید محیطی با تشعشعات تابشی بالاتر انتخاب کند. در این مطالعه، گیاهان 12 هفتهای به طور متوسط 1.36 گل داشتند. در جدول زیر گلدهی اولیه گیاه نشان داده شده است.
جدول 1:
این اثر را می توان با تفاوت دما و رطوبت بین هر دو مکان تفسیر کرد. باتوجه به شکل زیر، میانگین دما و رطوبت داخل گلخانه 17.5 درجه سانتیگراد و 76 درصد است؛ یعنی دمای پایین تر و RU بالاتر از مطالعه ما: دما 22.1 درجه و 73.3 درصد.
شکل 1:
باراکالدو و همکارانش دریافتند که گیاهان دوره رویشی طولانی تری نسبت به مطالعه ما داشتند. آنها همچنین تفاوت در قطر تاج را توضیح تفسیر می کنند؛ به این معنا که گلدان قرمز به طور قابل توجهی بر قطر تاج تاثیر داشت و ارتفاع میخک را افزایش می داد.
جمع بندی
در گلخانه با 42 تا 50 درصد سایه در زیر فیلم پلی اتیلن سبک (LDPF)، نور خورشید کمتری جذب می شود و درنتیجه، به رشد پاجوش ها کمک می کند. با این حال، در گلخانه با یک صفحه نمایش سیاه و سفید و 30 درصد سایه نیز گلدهی میخک افزایش می یابد. استفاده از گلدان آبی بر رشد گیاهان میخک تاثیر منفی داشت. کشت میخک در گلدانهای قهوهای رشد رویشی و گلدهی گیاه را تقویت می کند. بنابراین، گلدانهای قهوهای گزینه مناسبی برای جایگزینی گلدان های سیاه هستند که به طور سنتی برای تولید گل استفاده می شوند.
