کیسه های خرید سازگار با محیط زیست

استفاده از کیسه های خرید سازگار با محیط زیست

هدف از این مطالعه کشف و بررسی اثرات نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده بر استفاده از کیسه های خرید سازگار با محیط زیست است. جمعیت هدف این مطالعه مصرف کنندگان خرده فروشی ها، سوپرمارکت ها و مراکز خرید هستند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده به طور همزمان و تا حدی بر قصد استفاده از EFSB (کیسه های خرید زیست سازگار) تاثیر می گذارد.

ضایعات پلاستیکی یکی از مشکلات اساسی در بسیاری از کشورها ازجمله اندونزی است. انجمن جمعیت جهان در سال 2021 اعلام کرد که اندونزی پس از فیلیپین، هند، مالزی و چین رتبه پنجم را به عنوان کشور تولیدکننده پلاستیک دارد که 56 هزار تن از این ضایعات به دریا ریخته می شود. طبق گزارشات سیستم اطلاعات ملی مدیریت پسماند وزارت محیط زیست و جنگلداری اندونزی حجم این زباله ها در سال 2022، 19.45 میلیون تن بود که درمقایسه با 2021، با  37.52 درصد کاهش 31.13 میلیون تن بود. بخش غالب این ضایعات تولید شده در اندونزی در سال 2022 ازنظر تنوع شامل ضایعات مواد غذایی (41.55 درصد)، ضایعات پلاستیکی (18.55 درصد)، ضایعات چوب (13.27 درصد)، ضایعات کاغذ/مقوا (11.04 درصد)، ضایعات فلز (2.86 درصد)، پارچه (2.54 درصد)، شیشه (1.96 درصد)، لاستیک/چرم (1.68 درصد) و 6.55 درصد دیگر ضایعات می شد. آلودگی پلاستیکی یکی از معضلات اصلی آلودگی محیط زیست است. زباله پلاستیکی نوعی زباله است که به راحتی تجزیه نشده و سال ها طول می کشد تا به طور طبیعی تجزیه شود. یکی از فعالیت های مردم که ارتباط مستقیم با پلاستیک دارد خرید است. خرید یک فعالیت روزمره است که توسط افراد زیادی انجام می شود و هدف آنها نیز تامین نیازها و خواسته های زندگی است. صرف نظر از نوع محصول خریداری شده، مصرف کنندگان برای تهیه آنها به کیسه های پلاستیکی نیاز دارند که راحت تر بتوانند کالاهایی را که از مغازه ها یا سوپرمارکت ها خریداری می کنند به خانه ها یا هر مقصد دیگری حمل کنند. بنابراین مسلم است که پس از خرید، هر فردی حداقل از یک کیسه پلاستیکی استفاده می کند. خرید معمولا یک فعالیت برنامه ریزی شده یا ازقبل برنامه ریزی شده است، اگرچه گاهی اوقات ممکن است برنامه ریزی نشده یا یک فعالیت تکانشی باشد. اگر این فعالیت ها به طور معمول انجام شوند، می توان تصور کرد چه تعداد کیسه پلاستیکی نیاز است که درنهایت به زباله تبدیل می شوند.

همزمان با گرامیداشت روز ملی زباله در 30 فوریه 1394، وزارت محیط زیست و جنگلداری یک اقدام آزمایشی از مقررات کیسه های پلاستیکی پرداخت شده اجرا کرد. این اقدام دربین خرده فروشان مدرن اعضای انجمن خرده فروشان اندونزی در 22 شهر ازجمله جاکارتا، سولو و باندونگ انجام شد. در این طرح برای مدیریت زباله، زباله های خطرناک و سمی کدهایی درنظر گرفته شد و درمورد قیمت‌ها و مکانیسم‌های اجرای کیسه‌های پلاستیکی پولی نیز کدهایی تعیین شد. برهمین اساس، حداقل قیمت هر کیسه پلاستیکی 200.00 IDR است. با این حال، درحال حاضر قیمت کیسه های پلاستیکی پولی در فروشگاه های خرده فروشی متفاوت است. این سیاست یکی از راه‌های آگاه کردن مردم در استفاده از کیسه‌های پلاستیکی و درعین حال، تغییر سبک زندگی به سمت مواد سازگار با محیط زیست با ورود ساک های خرید است. علاوه براین، فروشگاه های خرده فروشی کیسه‌های خرید زیست سازگار (EFSB) بیشتری ارائه می دهند که مصرف کنندگان ملزم به پرداخت 2.000،00 تا 5.000.00 روپیه هستند. باتوجه به یافته های سارا اسواتی، تنها 7.55 درصد از شرکت کنندگان در این طرح خرده فروشان مدرن هستند که سیاست کیسه های پلاستیک پولی را در فروشگاه های خود اجرا می کنند، درحالی که 92.45 درصد دیگر این طرح را نادیده گرفتند. یافته های حاصل از دیگر مطالعات ازجمله سوریانی، اُبرین و تاندهالا نشان می دهد که سطح آگاهی اکثر فروشندگان در بازارهای سنتی نسبت کاهش استفاده از کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف خوب بوده است. مطالعات متعددی به کشف و بررسی درک عمومی از کیسه های پلاستیکی پولی پرداخته اند.

نتایج و مباحثه

پاسخ دهندگان در این مطالعه 100 نفر از ساکنان و مصرف کنندگان خرده فروشی ها، سوپرمارکت ها و مراکز خرید هستند. در جدول زیر ویژگی های جمعیت هدف به تفصیل آمده است:

جدول 1:

جدول بالا نشان می دهد که اکثر پاسخ دهندگان 19-28 ساله و کارمندان خصوصی با درآمد ماهانه 2.500.000.00 تا 4.999.999.00 روپیه هستند که در یک ماه به طور متناوب از فروشگاه‌های خرده‌فروشی، سوپرمارکت، مراکز 1 تا 5 بار خرید می کنند؛ این خرید از قبل برنامه ریزی شده است. به طور کلی، می توان نتیجه گرفت که:

الف) نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده بر قصد استفاده از کیسه های پلاستیکی تاثیر می گذارد. باتوجه به نتایج به دست آمده از آزمون، H1 قابل قبول است زیرا نشان می دهد که نگرش (X1)، هنجارهای ذهنی (X2) و کنترل رفتاری درک شده (X3) بر قصد استفاده تاثیر می گذارند.

ب) نتایج حاصل از این آزمون نشان می دهد که نگرش نیز به نوبه خود بر قصد استفاده تاثیرگذارد بوده و سپس پذیرفته می شود.

پ) تاثیر هنجارهای ذهنی بر قصد استفاده نیز در این مطالعه مشاهده شده است. نتیجه آزمون نشان می دهد که هنجارهای ذهنی به نوبه خود می توانند قصد مصرف کننده در استفاده از کیسه های پلاستیکی را تحت تاثیر قرار دهند.

ج) همچنین تاثیر کنترل رفتاری ادراک شده بر قصد استفاده مصرف کننده در این مطالعه اثبات شد. نتیجه آزمون نشان می دهد که کنترل رفتاری ادراک شده تاثیر مثبتی بر قصد مصرف کننده یا کاربر نهایی دارد.

کلام آخر

نتایج به دست آمده از طرح کیسه های خرید نشان داد که:

1- معادله رگرسیون یک مقدار مثبت را نشان می دهد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اگر نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراک شده افزایش یابد، قصد استفاده نیز افزایش خواهد یافت.

2- تاثیر نگرش (X1)، هنجارهای ذهنی (X2) و کنترل رفتاری ادراک شده (X3) قصد استفاده را به طور همزمان تحت تاثیر قرار می دهند.

3- تاثیر نگرش (X1)، هنجارهای ذهنی (X2) و کنترل رفتاری ادراک شده (X3) قصد استفاده جزئی را نیز تحت تاثیر خود دارند.