در جستجوی پلاستیک‌های پایدار

جستجو برای یافتن پلاستیک‌های پایدار

پیش‌ بینی این که پلاستیک تا سال 2050 از وزن ماهی‌های اقیانوس‌ها بیشتر خواهد شد، روز به روز پررنگ تر می شود. این درحالی است که صنعت پتروشیمی همچنان در مسیر سه برابر شدن تولید پلاستیک در نیمه اول قرن حاضر قرار دارد. انتظار می‌رود تا سال 2050، تولید پلاستیک 15 درصد از کربن را مصرف کند که در این صورت، دستیابی به اهداف انتشار جهانی را غیرممکن می سازد. کاهش این مقدار کار آسانی نیست. باوجود این واقعیت نگران کننده، صنعت پتروشیمی تا حد زیادی از مسیر خود فراتر رفته است به طوری که مصرف انرژی و حمل و نقل را در اولویت قرار داده است. اگرچه راه حل های کربن زدایی در بخش‌های انرژی و حمل‌ونقل در دسترس هستند، اما کربن زدایی صنعت پتروشیمی نیز همچنان یک چالش مهم و حل نشده باقی می ماند؛ به ویژه اینکه تمام پلاستیک ها از کربن ساخته شده اند. استفاده از پلاستیک در طراحی یا بسته بندی محصولات مصرفی ضروری است زیرا محکم، سبک و ارزان است. تلاش برای جایگزینی آنها اغلب منجر به تشدید مسائل زیست محیطی و اقتصادی می شود؛ به عنوان مثال، جایگزینی بطری‌های پلی اتیلن ترفتالات (PET) با شیشه، هزینه حمل را پنج برابر کرده و اثرات زیست محیطی ناشی از محصول را نیز دو برابر افزایش داد. پلاستیک همچنین دارای مزایای دیگری است ازجمله بادوام بودن، انعطاف پذیری؛ به طوری که به هر شکلی قابل انعطاف هستند، مقاوم در برابر رطوبت، گرما و مواد شیمیایی. علاوه براین، رنگ های مختلفی از پلاستیک در دسترس است. اگرچه بعید به نظر می رسد که هیچ یک از 60000 پلاستیک موجود با طراحی موردنظر مطابقت نداشته باشند، یک پلاستیک جدید را می توان سفارش داد و متناسب با شرایط خاص طراحی کرد. پلاستیک در زندگی روزمره ما درهمه جا وجود دارد. با این حال، کاهش اثرات زیست محیطی ناشی از کل چرخه زندگی پلاستیک، از تولید تا دفع، ضروزت دارد. برای رفع این مشکل، ما در اینجا استفاده از پلاستیک بازیافتی و بیوپلاستیک ساخته شده از منابع آلی تجدید پذیر را پیشنهاد می کنیم. این مواد به عنوان پلاستیک های حاوی کربن تجدید پذیر یا پلاستیک های تجدید پذیر شناخته می شوند زیرا به سوخت های فسیلی بکر وابسته نیستند. با این حال، این سوال مطرح است که آیا استفاده از این مواد منجر به بهبود اثرات زیست محیطی می شود یا خیر؟

روش های مختلفی برای طراحان باهدف بررسی اثرات زیست محیطی محصولات وجود دارد. جامع ترین رویکرد ارزیابی چرخه عمر (LCA) طراحی شده برای ارزیابی عملکرد زیست محیطی یک محصول در طیف گسترده ای از دسته بندی ازجمله پتانسیل گرمایش جهانی (GWP)، کاهش منابع، پتانسیل اسیدی شدن، تخریب لایه ازن، سمیت زیست محیطی، استفاده از انرژی، کاربری زمین، مصرف آب وغیره است. با این حال، مقایسه LCA به دلیل متدولوژی و واریانس در ورودی های تامین کنندگان داده چالش برانگیز است. علاوه براین، LCA فقط  زمانی که یک محصول درحال تولید است به طور دقیق محاسبه شده و در تصمیم گیری های کاربرد دارد. همچنین LCA پیچیده، زمان بر و پرهزینه است. برای پیشبرد فعالیت‌های طراحی روزانه و تصمیمات خرید مصرف‌کننده، به ابزار ساده‌سازی نیاز است. در شکل زیر نمودار تولید محصولات پلاستیکی تا تمایل مصرف کننده به خرید محصولات پایدارتر ارائه شده است.

شکل 1:

مرحله استفاده در نمودار بالا کمرنگ است زیرا به محصولاتی مرتبط است که پس از خروج از کارخانه، منابع را مصرف می کنند؛ به عنوان مثال، ماشین لباسشویی پس از خروج از کارخانه انرژی، آب و مواد پاک شوینده را مصرف می کند. برای اندازه گیری دقیق تاثیرات چرخه کامل به درک دقیقی از نحوه تولید انرژی مصرف شده، چگونگی استفاده از مواد شیمیایی و چگونه تصفیه فاضلاب نیاز دارد. برای محصولاتی مانند ماشین لباسشویی یا اتومبیل اثرات زیست محیطی ایجاد شده درطول سال های استفاده می تواند به طور قابل توجهی بیشتر از اثرات ناشی از فرایند تولید آن باشد. در اینجا به تحلیل و مقایسه محصولاتی می‌پردازیم که پس از تولید منابع را مصرف میکنند. در این نوع محصولات، نحوه مصرف منابع اهمیت ویژه ای دارد زیرا انرژی مصرف شده در تولید پلاستیک بدون شک محیط زیست را مختل می کند. طراحان آگاه از محیط زیست که با پلاستیک کار می کنند بایستی در انتخاب مواد دقت کنند.

کلام آخر

چرخه حیات پلاستیک های فسیلی، از استخراج تا دفع، دارای اثرات منفی است همچون پایین آمدن کیفیت هوا، آب و خاک، تغییرات آب و هوایی، اثرات زیست محیطی و اجتماعی، و همچنین خطرات سلامتی برای انسان و جانداران. تونی فرای بر قدرت قابل مشاهده ناسازگاری ناشی از این محصولات تاکید دارد؛ او معتقد است زمانی که مردم از اثرات مخرب نی بر محیط زیست و حیات وحش آگاه شوند، الگوهای مصرف خود را تغییر خواهند داد. رشد روزافزون نگرانی عمومی از اثرات زیست محیطی پلاستیک نیز دولت ها را مصمم کرده است تا اقدامات لازم را انجام دهند. انتظار می رود تا اواسط سال 2021، 77 کشور مصرف کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف (SUP) را ممنوع کنند و 32 کشور دیگر نیز برای جلوگیری از استفاده از کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف جریمه (یا مالیات) وضع کنند. اخیرا، بر تغییر قانون‌گذاری از ممنوعیت مصرف شخصی به تمام پلاستیک های یکبار مصرف تمرکز شده است. با افزایش آگاهی مردم، تمام بسته بندی های پلاستیکی تا سال 2030 به روش اقتصادی و مقرون به صرفه قابل استفاده مجدد یا بازیافت خواهند بود. برخی سازمان های غیردولتی (NGO) مانند بنیاد الن مک آرتور نیز بر افزایش آگاهی عمومی از عدم ساخت محصولات پلاستیکی به منظور تحت فشار قرار دادن تولیدکنندگان کالاهای مصرفی (FMCG) جهت استفاده از جایگزین‌های پایدارتر برای پلاستیک‌های یکبار مصرف تاکید دارند. تا پایان سال 2020، این بنیاد تعهدات بیش از 500 سازمان بزرگ FMCG را باهدف حذف استفاده از پلاستیک درصورت امکان یا انتقال به سوی مواد قابل استفاده مجدد، بسته بندی قابل بازیافت یا کمپوست تا سال 2025 را تضمین کرد که 20 درصد از کل مصرف بسته بندی پلاستیکی را تشکیل می داد.

اولویت اصلی طراحان آگاه به محیط زیست که با پلاستیک کار می کنند تمرکز بر غیرمادی شدن محصولات است؛ استفاده از پلاستیک (یا هر ماده دیگری) را به حداقل برسانند. در مواردی که استفاده از پلاستیک همچنان ضروری است، باید از پلاستیک های فسیلی بکر درصورت امکان اجتناب کرده و با پلاستیک های تجدیدپذیر جایگزین شوند. پلاستیک های دوستدار محیط زیست را می توان با استفاده از انرژی های تجدید پذیر از مزارع ارگانیک یا از منابع طبیعی مانند جلبک یا CO² با رنگدانه‌های زیستی و افزودنی هایی که برای رنگ آمیزی استفاده می شوند تولید کرد. اما متاسفانه چنین موادی کمیاب هستند. با این حال، جایگزین های عملی پلاستیک فسیلی بکر با عملکرد زیست محیطی برتر به طور فزاینده ای در دسترس هستند؛ طراحان و سازندگان مبتکر قبلا استفاده از این مواد را در طیف گسترده ای از کالاهای مصرفی مورد بررسی قرار داده اند. طراحان همچنین بایستی منشأ این مواد را تغییر داده و از پذیرش پلاستیک های تجدیدپذیر حمایت کنند. به طور کلی، استفاده از پلاستیک های بازیافتی یا استفاده از منابع تجدیدپذیر در تواید بیوپلاستیک اثرات ذاتی زیست‌محیطی و اجتماعی پلاستیک‌های فسیلی بکر که تاحد زیادی ناشناخته مانده اند، را کاهش می دهد.