خاک رس پلیمر چیست و چه خواصی دارد؟
خاک رس پلیمر نوعی از خاک رسهایی است که با استفاده از قالب گیری حالتی سفت و سخت پیدا میکند و از پلیمری با نام پلی وینیل کلراید سا خته میشود و شامل هیچ نوعی از مواد معدنی خاک رس نمیشود ولی همانند خاک رس معدنی؛ مایعی به ذرات جامد و خشک اضاقه میشود تا خواص ژله مانند به انها بدهد. اگرچه نام خاک رس بروی این مواد گذاشته شده است ولی انها را در نهایت در فر قرار میدهند تا حالتی جامد و سخت پیدا کنند. معمولا از خاک رس پلیمر برای ساخت کارهای دستی و هنری استفاده میشود و همچنین دارای کاربردهای تجاری نیز میباشد و در نهایت وسایل تزئینی از ان تولید میشوند. انواع محصولات هنری ساخته شده از این ماده را میتوان امروزه در موزه ها مشاهده کرد.
در واقع خاک رس پلیمر نوعی ماده ی ترکیبی ارتجاعی است که هیچ وقت خشک نمیشود و زمانی که در فر خانه قرار میگیرد، حالتی محکم و سخت پیدا میکند. ماده یاد شده دارای ترکیبی از رنگهای متفاوت است و حتی میتوان با رنگهای مختلف حالتی رنگارنگ به ان بخشید. میتوان این ماده را قالب گیری کرد، با ان مجسمه ساخت و یا ان را به شکلهای نامتناهی تبدیل کرد. میتوان بروی خاک رس پلیمر پس از عمل اوری، اشکالی را حک کرد، نقاشی کشید و یا ان را تزیئین کرد. در نهایت این امکان وجود دارد که بدون ایجاد هر گونه تغییری از ان استفاده نمود. ماده یاد شده مقاوم، قوی، سبک و راحت میباشد و به راحتی میتوان از ان به عنوان جواهرات استفاده کرد. خاک رس پلیمر انواع مختلفی هم دارد. ماده یاد شده توسط کودکان و هنرمندان برای خلق محصولاتی مختلف از سازه های ساده تا اشکال پیچیده و خلاقانه و هنرمندانه استفاده میشود. نام های دیگر این ماده عبارتند از: Fimo, Sculpey, sculpty, polyclay.
تاریخچه ی خاک رس پلیمر
باکالیت نوعی پلاستیک ابتدایی بود که به مقدار فراوانی توسط طراحان مورد استفاده قرار میگرفت و و در واقع فرمی اولیه از خاک رس پلیمر بود اما نوع فنول محور باکالیت های عامل اوری نشده، اشتعال پذیر بوده و ساخت انها در نهایت متوقف شد. خاک رس پلیمر به عنوان جایگزینی ممکن برای باکالیتها تولید شد. یکی از این تولیدات در سال 1939 مورد توجه عروسک ساز المانی با نام Käthe Kruse قرار گرفت. وی نمیتوانست از ماده یاد شده در کارخانه خود استفاده کند بنابراین ان را به عنوان یک ابزار کاربردی در مدلسازی به دخترش هدیه داد که در خانواده با نام Fifi شناخته میشد. پس از ان، این ماده به Eberhard Faber فروخته شد و تحت نام تجاری FIMO فروخته شد.(این واژه مخفف ترکیب مدلسازی Fifiاست.)
خاک رس پلیمر از چه موادی ساخته شده است و چه ترکیباتی دارد؟
بخش اصلی خاک رس پلیمر را رزین های پلی وینیل کلراید و یک پلاستیک ساز مایع تشکیل میدهند و ان را به یک نرماسل تبدیل میکند که خود به دلیل خواص ریولوژیکی در خانواده ی پلاستیک ها قرار میگیرد. این ماده دارای خاصیت روان نیرو بوده و زمانی که نیروی کافی به ان وارد شود، همانند یک مایع رقیق و روان میشود و این حالت تا زمانی ادامه پیدا میکند که نیرو وجود داشته باشد. پس از ان نیز ماده یاد شده به حالت جامد خود باز میگردد. شکل پذیری خاک رس پلیمر باعث شده است تا در برابر خمیر و خمیر آهک به گزینه ای مناسب تر برای مدلسازی تبدیل شود. پلاستیلها حتی با قرار گیری در معرض حرارت نیز حالت خود را حفظ میکنند و به همین دلیل است که پلیمر خاک رس پس از فراوری در فر ذوب نمیشود و حالتی سست پیدا نمی کند. از عوامل ژل ساز مختلفی برای ایجاد چنین خواصی در ماده یاد شده استفاده میشود مانند بنتونین، صابونهای فلزی یا سیلیس دودی.
رزین بازی را میتوان با روش های متفاوتی تغییر داد. روغن های معدنی، لسیتین و الکلهای معدنی همگی به منظور کاهش حالت چسبندگی و یا تغییر خواص کارکردی این ماده استفاده میشوند. مقادیر کمی از زینک اکسید، کائولین یا سایر فیبرها هم در مواردی اضافه میشوند تا کدری، ضریب ارتجاعی یا استحکام ماده در برابر فشردگی را افزایش دهند. خاک رس پلیمر همانطور که گفته شد دارای رنگهای زیادی است و میتوان با ترکیب انها رنگهای بیشتری تولید کرد.
انواعی از رنگ ها و ترکیبات خاص نیز وجود دارند مانند فراتابها، فلوئوروسنت، درخشان یا تابنده ها و مرواریدها، متالیک ها و سنگهای مصنوعی.
مزیت خاک رس پلیمر در مقایسه با سایر مواد چیست؟
تمامی مواد کاربردی برای ساخت کارهای دستی و هنری دارای مزایا و معایب خود میباشند ولی خاک رس پلیمر مزیتهایی در مقابل این مواد دارد که شاید شما از انها بهره مند شده باشید:
ایا ممکن است خاک رس پلیمر خواص خود را از دست بدهد؟
در صورتی که خاک رس پلیمر به درستی حفظ شود، میتواند به مدتی طولانی مانند یک دهه یا بیشتر حالت خود را حفظ کند. ولی این امکان وجود دارد که این ماده پرکاربرد خشک شود و یا در شرایطی خاص کاملا نابود شده و خواص خود را از دست بدهد.
خاک رس پلیمری باز نشده در صورتی که در محیطی خنک قرار گیرد، نمیتواند خواص خود را از دست بدهد. همین موضوع در خصوص انواعی از بسته بندی های باز شده این ماده صدق میکند که در محفظه های مهر و موم شده قرار گرفته اند. اما اگر ماده یاد شده برای مدتی طولانی در دمای بالای 100 درجه فارنهایت قرار گیرد، عمل اوری و پخته میشود. در صورتی که این خاک رس سخت شود، راه حل دیگری وجود نخواهد داشت. شما نمیتواند این مشکل را حل کنید ولی حداقل میتوانید از بروز ان پیشگیری کنید.
چگونه خشکی شدید خاک رس پلیمر را برطرف سازیم؟
تمام انچه که میتوانید در این خصوص انجام دهید، اضافه نمودن چندین قطره روغن معدنی به این ماده است. روغن معدنی خالص گزینه ای ایده ال است ولی روغن بچه هم موثر خواهد بود. فرضیاتی وجود دارد که لسیتین نیز میتواند موجب احیا این ماده شود. ممکن است نفوذ روغن به خاک رس پلیمر کمی طول بکشد و شاید بهتر باشد خاک رس پلیمر را برای مدتی در ظرف حاوی روغن قرار دهید تا به خوبی روغن به ان وارد شود. اگر میزان روغن افزوده به ماده زیاد شد، میتوانید از مقوا و یا کاغذ به منظور جذب روغن اضافی استفاده کنید. قرار گیری خاک رس پلیمری در یک بسته کاغذی یا بین دو تکه مقوا مشکل یاد شده را حل خواهد کرد.
مصارف خاک رس پلیمر کدامند؟
عمل اوری این ماده در دمای بین 265 درجه فارنهایت یا 129 درجه سانتی گراد تا 275 درجه فارنهایت یا 135 درجه سانتی گراد صورت می گیرد. این دما از دمای لازم برای حرارت دهی روغن های معدنی کمتر بوده و میتوان در خانه نیز ماده را عمل اوری کرد. انواع پیشرفته و حرفه ای این ماده با قرار گیری در معرض حرارت بالا کمی شکننده میشوند. ماشینهای خمیرسازی خانگی یک ابزار چند هدفه خیلی محبوب برای هنرمندانی است که با این ماده سر و کار دارند. از این دستگاه به منظور تولید ورقه هایی با ضخامت یکسان، ترکیب رنگها و یا تولید ورقه های رنگارنگ و نرم سای این ماده پرمصرف استفاده میشود.
ماده یاد شده باید قبل از استفاده حتما نرم شود و پس از ان نیز تا زمانی که ذرات ان مجددا به هم بچسبند، حالت انعطاف پذیر خود را حفظ می کند.
خاک رس پلیمر به میزان زیادی برای تولید جواهرات، مهره و دکمه استفاده میشود. از اشکال کوچک و جذاب تا مجسمه های زیبا ی انسانی، خاک رس پلیمر میتواند انواعی از محصولات خارق العاده را خلق نماید. طرحهای دیواری، گلدانها، لیوانهای تزئین شده ی نوشیدنی ها، کاسه و جعبه و بسیاری از موارد دیگر از کاربردهای این ماده میباشند.
ایا خاک رس پلیمر برای سلامتی انسان مضر است؟
امکان خطرزایی این ماده یکی از موضوعات نگران کننده ای است که بسیار مورد توجه قرار گرفته و ناشی از قرار گیری طولانی مدت ان در معرض روان کننده های فتالاتی میباشد. فتالات ها به عنوان عواملی شناخته شده اند که میتوانند به غدد درون ریز اسیب وارد نمایند. در صورتی که از این ماده برای کودکان و به عنوان وسیله بازی استفاده شود، ماده یاد شده نباید حاوی بیشتر از یک درصد از هر نوع از شش فتالاتی باشد که توسط انجمن نظارتی ایمنی محدود شده یا ممنوع شده اند. این شش نوع فتالات عبارتند از: DEHP (دی-دو اتیل هگزان فتالات), DBP (دی بوتیل فتالات ), BBP ( بنزیل بوتیل فتالات) DINP (دی ایزونونیل فتالات), DIDP (دی ایزودسیل فتالات) وDnOP (دی –ان اکتیل فتالات)
