صنعت پلاستیک و مشکلات زیست محیطی جهان

دسته: مقالات منتشر شده در 08 آذر 1400
نوشته شده توسط Admin بازدید: 834

صنعت پلاستیک و مشکلات زیست محیطی جهان

امروزه مشکل مدیریت زباله های پلاستیکی توجه جهان را به خود جلب کرده است. عدم مدیریت پلاستیک ها سهم قابل توجهی در افزایش انتشار کربن و در نتیجه، انتشار مواد شیمیایی پلاستیکی دارد که در معرض نور خورشید قرار گرفته و یا سوزانده می شوند. صنعت پلاستیک که همچنان با افزایش تولید مواجه است، باعث افزایش سالانۀ زباله های پلاستیکی می شود. این مطالعه با هدف تعیین رابطه بین میزان تولید پلاستیک و میزان انتشار کربن در سطح جهانی با استفاده از ابزار تحلیل رگرسیون خطی ساده انجام شده است. نتایج حاصل از آن نشان داد که تولید پلاستیک اثرات مثبت و معناداری به دنبال دارد؛ به این معنا که همزمان با افزایش تولید پلاستیک، میزان انتشار کربن نیز افزایش می یابد. به همین ترتیب، متغیر GPDسرانه نشان دهندۀ نتایج مثبتی بود. این بدان معناست که الگوی درآمد جامعه جهانی همچنان به تخریب محیط زیست دامن می زند.

 

زباله های پلاستیکی یک بحران زیست محیطی محسوب می شوند که تقریبآ تمام کشورهای جهان با آن درگیر هستند. پلاستیک ها عمر طولانی دارند، بسیار نرم بوده و به سختی در طبیعت تجزیه می شوند. تولید پلاستیک از دهه 1950 شروع شده و طبق ارزیابی های انجام شده ضایعات آن ممکن است تا 8 میلیارد تن برسد که سالانه در حال افزایش است. تجزیه زباله های پلاستیکی دشوار است، بطوری که فرآوری آن نیز پیامدهایی برای محیط زیست به همراه دارد. برخی از فعالان محیط زیستی معتقدند که پلاستیک از همان ابتدای تولید محیط زیست را دچار مشکل می کند؛ حتی با تبدیل شدن آن به زباله خطرات بیشتری محیطی زیست را تهدید می کند. با این وجود، صنعت پلاستیک به دلیل افزایش تقاضای عمومی همچنان رو به رشد است؛ چرا که افزایش تولید آن باعث رونق اقتصادی می شود. از آنجا که کاربردهای متنوع و گسترده ای دارد، تقاضای آن نیز بالا است. با این حال، مدیریت آلودگی ناشی از پلاستیک به چالشی تبدیل شده است که تمامی کشورهای دارای استانداردهای زیست محیطی نسبتآ پایین بایستی بر آن فائق آیند؛ بویژه در آسیا که بیشترین سهم را در تولید زباله های پلاستیکی در سطح جهان دارد. باتوجه به مطالعات انجام شده توسط جیم بک و همکارانش، 20 کشوری که براساس میزان زباله های مدیریت شده در رتبه های برتر قرار گرفته اند، جزء کشورهای آسیایی هستند. چین با 27.7 درصد تولید پلاستیک، بزرگترین مشکل در سر راه مدیریت پسماندهای پلاستیک محسوب می شود. این کشور بزرگترین تولید کننده پلاستیک است که در سال 2015 به تولید پلی یورتان و ترموپلاستیک در جهان کمک کرد. چین بعنوان یک کشور تولید کنندۀ پلاستیک، بیشترین میزان انتشار گازهای کلخانه ای دی اکسید کربن را در جهان دارد و همچنین با نرخ بازیافت پایین، بزرگترین مشارکت کننده در تولید زباله های پلاستیکی در منطقه است. اندونزی در رتبه مسئول 10.1 درصد از زباله های پلاستیکی ریخته شده در اقیانوس اطلس است. این میزان زباله های ریخته شده در دریا سالانه به 187.2 میلیون تن در سال می رسد. مشکل دیگر این است که منطقه دریای آسیا به مکانی برای دفع زباله های پلاستیکی کشورهای اروپایی تبدیل شده است. آسیا یکی از مقاصد صادراتی ضایعات پلاستیکی از اروپا است که سطح مصرف سرانه پلاستیک بسیار بالاتر از میانگین جهانی گزارش شده است. همانطور که در شکل زیر نشان داده شده است، تولید جهانی پلاستیک از سال 1950 تا سال 2015 افزایش قابل ملاحظه ای داشته است.

 

شکل 1:

 Primary plastic waste generation

 

در سال 1950  جهان تنها 2 میلیون تن زباله در سال تولید می کرد. از آن زمان تاکنون این رقم به 200 برابر افزایش یافته و به 381 میلیون تن در سال 2015، یعنی معادل دو سوم از جمعیت جهان رسیده است. صنعت بسته بندی با 42 درصد بیشترین مصرف پلاستیک را به خود اختصاص داده است، بعد از آن صنعت ساختمانی با 19 درصد است. تولید پلاستیک اولیه مستقیمآ نشان دهندۀ میزان زباله های پلاستیکی در فعالیت های اقتصادی نیست. نوع پلیمر بکار رفته در تولید پلاستیک و طول عمر مفید محصول نهایی پلاستیک میتواند این روند را تحت تأثیر قرار دهد.

 

با رشد صنعت تولید پلاستیک، آلودگی محیط زیست نیز رو به افزایش است. رهاسازی زباله های پلاستیکی در محیط زیست و حتی اقیانوس ها و دریاها از دو جنبه در حال بررسی است: اول، عناصر مورد استفاده در تولید پلاستیک؛ دوم، توزیع محصولات پلاستیکی از تولیدکننده به مصرف کننده نهایی و همچنین زنجیره مدیریت زباله. این کار نه تنها در درک مسئله مهم است، بلکه در اجرای مؤثرترین مداخلات با هدف کاهش پیامدهای مسئله نیز بسیار ضروری است. پس از انجام مشاهدات تجربی، آزمون چند خطی نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل در مدل تجربی همبستگی وجود ندارد. همچنین نتایج حاصل از آزمون سفید که در جدول زیر ارائه شده اند، نشان می دهد که احتمال میدان کای بیشتر از 0.05 است.

 

جدول 1:

Heteroskedasticity Test - White 

 

بطور خلاصه باید گفت که نتایج حاصل از پردازش داده با استفاده از رگرسیون خطی ساده حاکی از تأثیر دو متغیر مستقل با توجه به فرضیه است. با توجه به این مطالعه، به جرأت میتوان گفت که صنعت پلاستیک باعث افزایش تخریب محیط زیست می شود. افزایش 1 درصدی تولید پلاستیک افزایش 0.18 درصدی گازهای گلخانه ای را تحت تأثیر قرار می دهد. نتایج حاصل از این مطالعه با چندین پژوهش انجام شده در زمینه صنعت پلاستیک و اثرات زباله های پلاستیکی بر تخریب محیط زیست در کشورهای مختلف مطابقت دارد. محدودیت این مطالعه در این است که داده ها سریع به روزرسانی نمی شوند؛ چراکه تحقیقات در حیطه تولید پلاستیک و پسماندهای آن بایستی سریع و مکرر به روزرسانی شوند. در تحقیقات محیطی، وابستگی متقابل بین متغیرها نیز بلند مدت است؛ بنابراین، روش OLS همچنان برای برطرف نمودن مشکلات تحقیقاتی نسبتآ مناسب است.

 

با توجه به نتایج بدست آمده از این مطالعه میتوان نتیجه گرفت که روابط تأثیرگذاری بین تولید تولید جهانی پلاستیک و انتشار دی اکسید کربن وجود دارد. این بدان معناست که هرچه میزان تولید جهانی بالاتر باشد، میزان انتشار دی اکسید کربن و گازهای گلخانه ای (GHG) نیز افزایش می یابد. به عبارت دیگر، تولید پلاستیک بطور غیرمستقیم به افزایش انتشار این گازها کمک می کند. این مطالعه اثبات می کند که مصرف سرانه جمعیت جهان افزایش گازهای گلخانه در جهان را تحت تأثیر قرار می دهد. کشورهای جهان، بویژه کشورهای عضو سازمان ملل نقش بسزایی در حفظ محیط زیست و کنترل تخریب آن ناشی از زباله های پلاستیکی دارند. اجرای سیاست 3R (کاهش، استفاده مجدد، بازیافت) در تمام کشورهای جهان بعنوان تلاشی برای مقابله با معضل زباله های پلاستیکی شناخته شده است که اثرات زیانبار بسیاری بر محیط زیست دارند.