افزایش استفاده پایدار از پلاستیک در باغبانی - چشم اندازها، نوآوریها، فرصتها و محدودیتها
در این مطالعه باتوجه به معیارهای سنتی سه گانۀ Rs (کاهش، استفاده مجدد و بازیافت) به علاوه استراتژی جایگزینی، استفاده از پلاستیک در باغبانی با درنظر گرفتن جایگزینهای احتمالی مورد بررسی قرار گرفته است. درحال حاضر تورهای ضدتگرگ (و ضدحشرات) ساخته شده از HD-PE با استفاده طولانی مدت روی درختان سیب و پلی تونل LD-PE برای درختان گیلاس و توت فرنگی و همچنین مالچهای خورشیدی (استفاده مجدد) به عنوان راه حلهای نسبتا پایدار و بدون جایگزینی برای تامین نیاز در دسترس هستند. درمقابل، مالچ سیاه استاندارد با بیشترین سهم در بین پلاستیکهای باغبانی سهم گستردهای از جایگزینهای پایدار را به خود اختصاص داده است؛ از زیست تخریب پذیر تا مالچ اسپری، جایگزینهای پایدار کمتری برای پشم گوسفند و مالچ بازتابی در بازار موجود است. در طرحهای بازیافت آزمایشی مانند PolieCoTM (ایتالیا)، MAPLATM (اسپانیا) و ERDETM (آلمان) به عنوان گزینه پایدار سوم 30 تا 50 درصد از پلاستیکهای کشاورزی مورد استفاده جمع آوری شدند که سالانه نرخ رشد بازیابی برای ERDETM حدود 20 درصد گزارش شده است. به عنوان چهارمین استاندارد (جایگزین) جدید، چشم اندازهای پایداری آینده برای مالچ سیاه غالب با هدف ساخت و توسعه پلاستیکهای بهتر، زیست تخریب پذیر، غیرفسیلی، مالچ پاششی، نقش میکروبها در تجزیه پلی الفینهای مستقر شده و برای یک محدوده محدود خاصی (در گیاهان مقاوم به سایه و یا در محیطهایی با شدت نور بالا)، تورهای ضدتگرگ و پلی تونل مجهز به/جایگزین شده با/با پنلهای خورشیدی (agri pv) به منظور تولید پایدار همزمان انرژی تجدیدپذیر سبز مورد بررسی بیشتر قرار گرفتند.
چرا پلاستیک؟
این بررسی برای شماره ویژه نشریه "چالشهای روش کشت پایدار گیاهان و عرضه تولید" در زمان ممنوعیت مصرف پلاستیکهای یکبار مصرف اتحادیه اروپا صورت گرفت و بر اقلامی مانند نی نوشیدنی و کیسههای پلاستیکی خرید تاثیر گذاشت به طوریکه برای مثال در فرانسه، درمورد استفاده از بستههای پلاستیکی کوچک زیر 1.5 کیلوگرم با تمرکز بر SDG 12 (مصرف و تولید مسئولانه) اختلاف نظر وجود دارد. پلاستیک نقش غالبی در کشاورزی و باغبانی دارد و همچنین به این سؤال پاسخ میدهد که آیا باغبانی میتواند به عرضه میوه محلی درطول سال ازطریق فرآیند باغبانی به نام فورسینگ (از توت فرنگی و گیلاس گرفته تا مارچوبه سفید)، تضمین کیفیت میوه، صرفه جویی در مصرف آب و علف کشها، محافظت از محصولات در برابر حشرات و تغییرات آب و هوایی (تگرگ) کمک کند؟
تورهای ضد تگرگ، ضد حشرات و ضد سایه
همان طورکه در جداول زیر آمده است، استفاده از تورهای ضدتگرگ ساخته شده از الیاف 0.30-0.38 میلیمتری HD-PE پرهزینه (جدول) است و پاسخ طولانی مدت میوه کاران به تغییرات آب و هوایی برای تامین و عرضه محصول خود مانند سیب، گلابی، کیوی وغیره به بازار را به دنبال دارد (جدول 2).
جدول 1:
جدول 2:
در ساخت این تورها باید از موادی با خواص فیزیکی بالا در برابر تگرگ و گاهی برف (همراه با باران) استفاده شود. درحال حاضر پلاستیک جایگزین (برای مثال پلاستیک زیست تخریب پذیر) وجود ندارد که چنین قدرت و کشش فیزیکی را در تورهای ضدتگرگ فراهم کند. تورهای جایگزین و زیست سازگار دارای ترکیبی از ویژگیهای فیزیولوژیکی و پاتولوژیک مازاد مانند از بین بردن سایه و حشره به منظور کاهش میزان استفاده از حشره کشها علیه مگس سرکه در باغات گیلاس کاملا سربسته با استفاده از مش متراکم 1 میلیمتری هستند.
پلی تونل
باتوجه به اشکال زیر از تونلهای پلی اتیلن شفاف LD-PE یا HD-PE در قابهای فولادی برای تامین تقاضای روزافزون مصرف کنندگان میوه و سبزیجات محلی (شکل 1) به ویژه گیلاس (شکل 2)، توت فرنگی به میزان کمتر، تمشک، زغال اخته و توت قرمز استفاده شده است.
شکل 1:
شکل 2:
همچنین از تونلها نیز برای تامین میوه محلی در تمام طول سال استفاده میشود. پوششهای بارانی نه تنها از ترک خوردن میوه گیلاس جلوگیری میکنند بلکه چیدن میوه را در هوای بارانی نیز فراهم میکنند. این روش جایگزین مناسبی برای کشت گلخانهای یا نسبتا پایدار و واردات میوه از خارج از کشور شود.
لولههای آبیاری
از لولههای آبیاری پلی پروپیلن سیاه (PP) (شکل 3) همراه با میکرو اسپینکلرها (جدول 2 ارائه شده در بالا) برای آبیاری قطرهای و همچنین محافظت در برابر یخ زدگی و مهپاش برای خنک سازی تبخیری استفاده میشود.
شکل 3:
عمر این لولهها معمولا با طول عمر باغ برابر است و به دلیل زیست سازگار بودن بیشترین صرفه جویی در مصرف آب را در آبیاری دارند. استفاده از آب و پشم گوسفند سازگار بیشتری با محیط زیست داشته و پایدارتر از گزینههای جایگزین مانند مشعل یا آبیاری شیاری هستند زیرا آبیاری شیاری منجر به مصرف بیش از حد آب میشود.
گلدانها
گلدانهای گیاهی ساخته شده از پلی پروپیلن سیاه (PP یا PE) به طور گسترده برای گلها و درختچهها استفاده میشوند. بازیافت رنگ سیاه هر پلاستیک ازجمله گلدان مانع از اسکن مادون قرمز (NIR) در دستگاه تفکیک زباله برای شناسایی و بازیافت اقلام پلاستیکی میشود. با این حال، برای رفع این مشکل سه رویکرد پایدار پیشنهاد شده است: در سیستم بازفرآوری، گلدانهای گیاهی سفارشی (شکل 4) مجدد مورد استفاده قرار میگیرند؛ مشتری بار دیگر به چرخه مصرف باز میگردد.
شکل 4:
این گلدانها همچنین در بستر کشت عمومی کاربرد دارند اما به دستگاههای گران قیمت برای تولید گلدانهای ضخیم تر نیاز است. با این حال، برای جذب مشتری سودمند هستند. در مرحله دوم، گلدانهای ارگانیک از موادی مانند پوسته آفتابگردان زیست تخریب پذیر (باتوجه به شکل بالا) ساخته میشوند. با این حال، برخی از این گلدانها ممکن است شکننده باشند (در اینجا نشان داده نشده) و به پرداخت با دستگاه تولید نرسند. رویکرد سوم، اگر گلدانهای گل به درستی بازیافت شوند؛ (الف) یا قابل بازیافت بودند، (ب) تمیز بودند و (پ) از پلاستیک سیاه ساخته نشده بودند.
جمع بندی
درحال حاضر، جایگزینهای تور ضد تگرگ و پشم گوسفندی به طور گسترده وجود ندارد. در برخی موارد، هرس تابستانی و برگزدایی درختان (و گاهی اوقات محرکهای زیستی) ممکن است جایگزین مناسبی برای مالچهای بازتابنده باشند. Agri pv به ابعاد جدید پایداری تورهای ضدتگرگ افزوده خواهد شد تا جایی که میوه و سبزیجات در برابر سایه مقاوم و یا حتی سودمند باشند. به طور کلی، باتوجه به جدول زیر پایداری و دوام اولین گروه از پلاستیکها در باغبانی مانند تورهای ضدتگرگ، فویلهای مارچوبه، پشم گوسفند و لایههای بازتابی را میتوان با افزایش طول عمر، بازیابی مناسب و انجام طرحهای بازیافت پلاستیک مانند PolieCo، MAPLA و ERDE بهبود بخشید.
جدول 3:
گروه دوم از این جهت که به عنوان مالچهای کوتاه مدت توسط کشاورزان مورد تقاضا هستند، امکان چرخه سریع محصول را فراهم میکنند. اخیرا در برخی از مطالعات باتوجه به جدول بالا اثبات شده است که طول عمر مالچهای زیست تخریب پذیر بیشتر از حد مورد نیاز است؛ حتی در مزارع اسپانیا. این بررسی پروژههای نوآورانه بسیاری را نشان میدهد که درحال انجام هستند؛ از تجزیه میکروبی و داون-سایکل و آپ-سایکل گرفته تا اسپری مالچ. این یک چالش همچنان باقی میماند تا نتایج را عملی کرده و آنها را در شرایط سخت میدانی با هدف استفاده پایدار از پلاستیک در شیوههای کشت گیاهان مورد بررسی قرار دهد.