مزایای کیفی و اقتصادی کشت گوجه فرنگی در کیسه های پلی اتیلن
هدف از این مطالعه بررسی و ارزیابی تاثیر ظروف مختلف رشد بر عملکرد، کیفیت و مزایای اقتصادی کشت گوجه فرنگی است. این طرح کاملا تصادفی (CRD) شامل 9 روش است که 3 بار تکرار می شوند. این مطالعه تغییرات مشخصی را در بین ظروف ازلحاظ ویژگی های عملکرد و کیفیت ارائه می دهد. در روش T3 (کیسه های پلی اتیلن سفید) با استفاده از نوع خاصی از ظرف رشد گیاه، گلدهی، عملکرد، کیفیت و چرخه اقتصادی آن به طور مداوم بررسی می شود. ازلحاظ اقتصادی، کیسه های پلی اتیلن سفید حداکثر بازدهی ناخالص و سودآوری خالص را به دلیل هزینه کم کشت به همراه دارند. همچنین استفاده از کیسه های پلی اتیلن سفید به عنوان سودمندترین ظرف در کشت گوجه فرنگی نسبت بالای سود به هزینه را تا 1.83 نشان دادند. این مطالعه ضرورت و اهمیت استفاده از ظروف کشت غیرمتخلخل به ویژه کیسه های پلی اتیلن سفید در بهبود رشد گیاه، پارامترهای کیفیت و بازدهی اقتصادی را بیان می کند.
گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum L.) گیاهی خود گرده افشان است و یکی از مهم ترین محصولات گیاهی سولاناسه به شمار می رود که به طور گسترده در سراسر جهان رشد می کند. از این سبزی بسیار متنوع به منظور آشپزی و به عنوان مواد غذایی استفاده می شود. میوه رسیده گوجه فرنگی به صورت تازه در سالاد و پخت غذا مصرف می شود. همچنین محصولات فرآوری شده مختلفی مانند پوره، رب، پودر، سس کچاپ، سوپ و میوه های کامل کنسرو شده نیز از گوجه فرنگی تهیه می شود. از میوه نارس آن نیز برای تهیه ترشی استفاده می شود. باغبانی کانتینری راهی برای ارائه راحتی و مقرون به صرفه بودن سبزیجات تازه و ارگانیک برای مصرف خانواده. با کمک ظروف کشت مناسب بسیاری از سبزیجات را می توان صرف نظر از فضای مورد نیاز تولید کرد. اندازه ظرف تاثیر زیادی بر رشد گیاه دارد و ممکن است رشد ریشه، اندام هوایی، تجمع زیست توده، فتوسنتز، محتوای کلروفیل برگ، روابط آبی گیاه، جذب مواد مغذی، تنفس و گلدهی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بهبود عملکرد گوجه فرنگی و کیفیت آن به فراهم کردن شرایط بهینه رشد بستگی دارد. استفاده از ظرف کشت مناسب یک روش فرهنگی مهم برای تولید گوجه فرنگی در مناطق شهری است.
باتوجه به جدول زیر بالاترین ارتفاع بوته (88.08 سانتیمتر)، تعداد برگ در بوته (72.43)، تعداد شاخه اولیه در هر گیاه (5.54)، سطح ریشه (192.18 سانتیمتر مربع)، قطر پایه ساقه (1.47 سانتیمتر)، تعداد میوه در بوته (33.39)، وزن میوه (70.63 گرم) و عملکرد بوته (2.36 کیلوگرم) در روش T3 (کیسه های پلی اتیلن سفید) درمقایسه با سایر روش های تحت مطالعه ثبت شد.
جدول 1:
تغییرات مختلف در مراحل رشد را می توان به تفاوت در خواص ظروف کشت مانند میزان دسترسی به مواد مغذی، ظرفیت نگهداری آب، هوادهی وغیره نسبت داد که بر رشد و بهره وری گیاه تاثیر می گذارند. نتایج حاصل از این مطالعه با یافته های پرامانیک و همکارانش، کومار و همکارانش، شارما و همکارانش مطابقت دارد. ازسوی دیگر، همان طور که در جدول بالا نیز نشان داده شده است، در روش T3 (کیسه های پلی اتیلن سفید) کمترین زمان تا 50 درصد گلدهی (36/47 روز) ثبت شد که با یافته های سومیا مطابقت داشت. در جدول زیر داده های مربوط به پ هاش، TSS (°Brix) ویتامین
ث (گرم) ثبت شده در روش های مختلف ارائه شده است.
جدول 2:
میوه های گوجه فرنگی رشد یافته در کیسه های پلی اتیلن سفید (T3) به طور قابل توجهی دارای بالاترین پ هاش (4.89)، TSS (5.03 بریکس) و محتوای ویتامین ث (25.33 میلی گرم) بودند. همچنین کمترین پ هاش (4.65)، TSS (3.10 بریکس) و ویتامین ث (19.25 میلی گرم) در میوه های رشد یافته در کیسه های پارچه ای (T6) ثبت شد. این مطالعه نشان داد استفاده از ظروف غیرمتخلخل مانند کیسه های پلی اتیلن درمقایسه با سایر ظروف متخلخل کیفیت گوجه فرنگی را افزایش می دهد. انتخاب ظرف می‌تواند پارامترهای کیفیت را تا حدود 30 درصد بیش از انواع ظروف غیربهینه بالا ببرد. داده های ارائه شده در جدول زیر، بازدهی اقتصادی کشت گوجه فرنگی در ظروف مختلف کشت برای هر گیاه ارائه شده است.
جدول 3:
هزینه کشت هر بوته در گلدان های پلاستیکی (T2) بالاترین رقم (20.90 روپیه) بود درحالی که این میزان در گلدان های سیمانی (T7) (18.90 روپیه) بود. همچنین کمترین هزینه کشت در کیسه های پارچه ای (T6) 90/11 روپیه برای هر بوته ثبت شد. با این حال، داده های به دست آمده نشان می دهد که بالاترین بازدهی ناخالص 47.20 روپیه در هر بوته در کیسه های پلی اتیلن سفید (T3) ثبت شد و این میزان در هر بوته کشت شده در کیسه های سبز (T1) 45.40 روپیه بود. علاوه براین، بیشترین بازدهی خالص در هر بوته کشت شده در کیسه های پلی اتیلن سفید (T3) و سبز (T1) به ترتیب 34.30 و 32.00 روپیه به دست آمد. بالاترین نسبت سود:هزینه نیز به ترتیب در بوته های کشت شده در کیسه های پلی اتیلن سفید (T3) و سبز (T1) با ارقام 2.66 و 2.39 ثبت شد. بالعکس، کمترین نسبت سود: هزینه در گلدان های پلاستیکی (T2) 0.99 مشاهده شد. این یافته ها نشان می دهد که کیسه های پلی اتیلن سفید و سبز درمقایسه با سایر ظروف کشت بیشترین صرفه اقتصادی برای کشت گوجه فرنگی را دارند. این مطالعه همچنین هزینه ها و بازدهی کشت گوجه فرنگی را در ظروف مختلف مورد بررسی قرار داده و مشاهده شد که بیشترین هزینه کشت در گلدان های پلاستیکی و سیمانی به ترتیب 20.90 و 18.90 در هر بوته است. در حالی که این رقم در کیسه های پلی اتیلن، کیسه های جوت و پارچه ای بین 11.90 تا 13.90 است. به طور کلی، گلدان های پلاستیکی و سیمانی بازدهی ناخالص نسبتا بالا و هزینه های بالاتری داشتند که موجب کاهش سوددهی خالص می شود. کیسه های پلی اتیلن، به ویژه کیسه های سفید، به دلیل هزینه کمتر کشت و داشتن شرایط رشد مطلوب برای ریشه و سلامت گیاه بالاترین بازدهی ناخالص و خالص به ترتیب 36.50 و روپیه 23.60 در هر بوته را داشتند. نسبت سود: هزینه نیز برای کیسه های پلی اتیلن سفید در 1.83 ثبت شد که آنها را به اقتصادی ترین ظروف کشت گوجه فرنگی براساس این مطالعه تبدیل می کند.
جمع بندی
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که نوع ظرف کشت تاثیر قابل توجهی بر عملکرد و پارامترهای کیفی مختلف گوجه فرنگی دارد. ازنظر اقتصادی، کیسه های پلی اتیلن سفید حداکثر بازده ناخالص و سود خالص را به دلیل کاهش هزینه کشت داشتند. این کیسه ها همچنین نسبت سود: هزینه بسیار بالایی تا 1.83 را به نمایش گذاشتند که آنها را به بهترین ظروف کشت گوجه فرنگی تبدیل می کند. ازبین تمام ظروف مورد مطالعه در اینجا، کیسه های پلی اتیلن سفید (T3) در اکثر پارامترها مانند ارتفاع گیاه، تعداد برگ، شاخه و ریشه، زود گلدهی، باردهی و همچنین کیفیت پیوسته بالاترین مقادیر را داشتند. انتخاب مناسب ظرف کشت نقش مهمی در بهینه سازی رشد، عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی دارد. درنتیجه، کیسه های پلی اتیلن سفید در اینجا به عنوان بهترین ظرف با عملکرد کشت گوجه فرنگی شناخته شدند.
