اهمیت بازیافت پلاستیک برای حفاظت از محیط زیست
در برخی کشورها به صنعت بازیافت پلاستیک اهمیت زیادی داده نمی شود. مقیاس گسترده ای از صنایع بازیافت پلاستیک وجود ندارد. در این مقاله بر توسعه اقتصادی هر کشور تاکید شده است؛ نه به این معنا که ما فقط باید تولید ناخالص داخلی را افزایش دهیم، بلکه بایستی به اشتغال کامل دست یافته و فقر را ریشه کن کنیم و علاوه براین، نرخ سواد یا هر پدیده اجتماعی-اقتصادی دیگر را توسعه دهیم. در فرایند توسعه اقتصادی، کشورها بایستی مراقب هزینههای زیست محیطی باشند. در این مقاله بر اهمیت بازیافت در حفاظت از محیط زیست تاکید شده است. اگرچه بازیافت ممکن است یک کار ساده باشد اما اهمیت خاص خود را دارد. بازیافت پلاستیک بهترین راه به منظور کاهش تولید پلاستیک است. این فرایند موجب کاهش استفاده از محصولات پلاستیکی و درنتیجه، محافظت از محیط زیست میشود.
ضایعات درطول فرایند تولید و استفاده از مواد و سایر محصولات تولید میشود. تمام محصولاتی که در بازار عرضه شده اند روزی به ضایعات تبدیل خواهند شد. باتوجه به مطالب، بازیافت و بازیابی پسماندها دور از خاک، نقش بسزایی در حل مشکلاتی که ازطریق افزایش حجم زباله بر محیط زیست تاثیر منفی می گذارند دارد. بازیافت فرایندی است که در آن زباله به اقلام ارزشمندی تبدیل میشود. فرایند بازیافت سالهاست که باهدف مدیریت تفکیک زباله استفاده میشود که شامل جمعآوری مواد مانند کاغذ، پلاستیک و مواد خام استخراج شده از آنها است. در این مقاله سعی شده است اطلاعاتی از پلاستیک و ترکیبات آن، انواع و کاربردهای آن ارائه شود. پلاستیک طرز تفکر و زندگی ما را متحول کرده است. ما به مرحله ای رسیدهایم که نمی توانیم به زندگی بدون پلاستیک فکر کنیم. استفاده از پلاستیک در محیط زیست ممکن است غیرمنطقی باشد.
پیدایش و توسعه پلاستیک
پلاستیک به یکی از پرکاربردترین مواد در جهان تبدیل شده است. برخی از خواص منحصر به فرد پلاستیک مانند چگالی کم، رسانش الکتریکی کم، شفافیت و چقرمگی زندگی ما را متحول کرده و استفاده سنتی از چوب، سنگ، شاخ و استخوان، چرم، کاغذ، فلز، شیشه و سرامیک را منسوخ کرده است. کلمه پلاستیک از واژه یونانی " plastikos" و " plastos" گرفته شده است. Plastikos به معنای مناسب برای قالب گیری و plastikos نیز به معنای قالب گیری شده است. کشف پلاستیک برای اولین بار به سال 1855 در بیرمنگام بریتانیا برمی گردد. اولین بار توسط الکساندر پارکز ساخته شد. با این حال، این پلاستیک به روش مصنوعی ساخته نشد بلکه از ترکیب سلولز با اسید نیتریک و یک حلال ساخته شد که نیترات سلولز یا پیروکسیلین را تولید می کرد. اولین پلاستیک از یک پلیمر مصنوعی حاوی فنل و فرمالدئید توسط یک دانشمند آمریکایی متولد بلگین به نام لئو هدریک بیکلند در سال 1909 ساخته شد. این امر توجه تولیدکنندگان را برای تولید یک جایگزین مصنوعی جدید برای مواد سنتی جلب کرد.
معنی پلاستیک
پلاستیک یک ترکیب شیمیایی است که میتواند با فشار یا سایر ابزار مکانیکی در یک دمای مناسب قالب گیری شده و به شکل مورد نیاز تبدیل شده و شکل خاص و بادوام خود را حفظ کند.
انواع پلاستیک که اخیرا توسعه یافته اند عبارتند از:
پلی استایرن و پلی وینیل کلرید (PVC-U): پلی استایرن یک پلاستیک سخت، شکننده و ارزان قیمت است که برای ساخت کیت های مدل پلاستیکی استفاده میشود. PVC دارای زنجیره های جانبی حاوی اتم های کلر است که پیوندهای محکمی را تشکیل میدهند. شکل معمولی PVC سفت، محکم، منظم و مقاوم در برابر آب و هوا است و از آن در لوله کشی، ناودان ها، قرنیز منازل، محفظه های کامپیوتر و سایر تجهیزات الکترونیکی استفاده می شود.
نایلون: ستاره واقعی صنعت پلاستیک در دهه 1930 پلی آمید بود که بیشتر به واسطه نام تجاری نایلون شناخته می شد. نایلون اولین الیاف کاملا مصنوعی بود که توسط شرکت دوپونت در سال 1939 در نمایشگاه جهانی در نیویورک سیتی معرفی شد. اولین کاربرد نایلون در برس مسواک بود و سپس به عنوان ابریشم در تولید جورابهای ابریشمی استفاده شد.
لاستیک: لاستیک طبیعی یک الاستومر است که در اصل از لاتکس که یک سوسپانسیون کلوئیدی شیری موجود در شیره برخی از گیاهان است به دست آمده است.
پلاستیکهای زیست تخریب پذیر: پلاستیکهای زیست تخریب پذیر که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید، آب یا رطوبت، باکتری ها، آنزیم ها، باد و برخی از جوندگان مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین آفات یا حشرات نیز به عنوان اشکال تخریب زیستی یا تخریب محیطی شناخته شده اند. نشاسته که با پلاستیک مخلوط می شود، به عنوان پرکننده به پلاستیک اجازه میدهد تا راحت تر تجزیه شود اما منجر به تجزیه کامل پلاستیک نمی شود. برخی از محققان در واقع به صورت ژنتیکی باکتری مهندسی شده ایی را ساختند که یک پلاستیک کاملا زیست تخریب پذیر را سنتز میکند اما این مواد همچون بیوپل درحال حاضر گران و پرهزینه هستند.
بیوپلاستیک ها: برخی از تولیدکنندگان درحال بررسی جایگزینهایی برای پلاستیکهای ساخته شده از سوخت های فسیلی تجدیدناپذیر هستند. این پلاستیک های زیستی شامل پلیمرهای ساخته شده از گیاهان، قندها و پلاستیک های رشد یافته در گیاهان اصلاح شده ژنتیکی یا موجودات کوچک هستند. نگرانی های بهداشتی و ایمنی ناشی از افزودنی های شیمیایی بالقوه خطرناک در پلاستیک و نیاز مصرف کننده به پلاستیک موجب افزایش تولید پلاستیک در کارخانجات شده است.
اکسو زیست تخریب پذیر: پلاستیک زیست تخریب پذیر اکسو یک پلاستیک پلی الفین است که مقدار کمی نمک فلزی به آن افزوده شده است؛ تا زمانی که پلاستیک به اکسیژن دسترسی داشته باشد، این مواد افزودنی در فرایند تجزیه طبیعی به سرعت تجزیه می شود. پلاستیک زیست تخریب پذیر اکسو (OBD) در صورت قرار گرفتن در شرایط محیطی زمانی تجزیه شده و به ذره ای کوچک تبدیل می شود که می تواند با فرایند بیولوژیکی تولید دی اکسید کربن آب و زیست توده تعامل برقرار کند.
استفاده از پلاستیک با توجه به کیفیت آن
PET: پلی اتیلن ترفتالات در بطریهای 2 لیتری نوشابه، بطری های روغن پخت و پز، شیشه های کره بادام زمینی یافت می شود.
HDPE: پلی اتیلن سنگین در بطریهای مواد شوینده و شیر کاربرد دارد.
PVC-U: پلی وینیل کلرید در لولههای پلاستیکی، مبلمان فضای باز، قرنیز و کاشی های کف استفاده می شود.
LDPE: پلی اتیلن سبک کاورهای خشکشویی، کیسههای تولیدی و ظروف نگهداری مواد غذایی وجود دارد.
PP: پلی پروپیلن در ساخت درب بطریها، نیهای نوشیدنی، ظروف ماست، صندلی، ظروف غذا، لوازم خانگی، گلگیر ماشین وغیره کاربرد دارد.
PS: پلی استایرن در بسته بندی بادام زمینی، فنجان های پلاستیکی رومیزی، تخته های گوشت، ظروف تاشو مواد غذایی، کارد و چنگال، بشقاب و جعبه کاست استفاده می شود. پلی استایرن با ضربه بالا نیز در ساخت عایق یخچال، بسته بندی مواد غذایی استفاده می شود.
نتیجه گیری
به طور کلی، ما شاهد کلمات زیادی مانند آزادی، برادری، برابری، جهانی شدن وغیره بودیم که بر کلمه حاکم بودند. امروزه شاهد واژههای جدیدی مانند کاهش-استفاده مجدد-بازیافت هستیم که توجه اکثر کشورهای جهان را به خود جلب کرده است. بازیافت تنها وسیله ای است که ازطریق آن میتوانیم تولید پلاستیک را کاهش دهیم. همچنین با این کار میتوانیم بسیاری از منابع گرانبها را ذخیره کنیم؛ این به این معنی نیست که بازیافت پلاستیک هیچ معایب یا محدودیتی ندارد. این فرایند نیز همانند دیگر فرایندها دارای معایب بسیاری است. باوجود معایب، بازیافت پلاستیک حائز اهمیت است زیرا آسیبهای زیست محیطی را به حداقل می رساند. همچنین اگرچه هزینه تولید بالاست، اما هزینههای زیست محیطی را نیز کاهش می دهد.
