نایلون چه تفاوتهایی با پلی استر دارد؟
نایلون و پلی استر هر دو در دسته ی الیاف ترکیبی قرار میگیرند اما تولید نایلون معمولاً با هزینه بسیار بیشتری صورت میگیرد و این موضوع نیز باعث می شود تا هزینه نهایی برای مصرف کننده نیز بالاتر باشد. علاوه بر آن نایلون بادوام تر بوده و مقاومت بیشتری در برابر تغییرات آب و هوایی دارد و به همین دلیل به میزان بسیار بیشتری برای تولید پوشاک خارج از خانه به کار برده می شود. هر دو ماده یادشده ضد اشتعال می باشند ولی نایلون قویتربوده و این درحالی است که پلی استر مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارد.
نگاهی کلی به مواد نایلونی
نایلون یکی از دسته های پلیمرهای ترکیبی را تشکیل می دهد که به آنها ترموپلاستیک و یا پلی آمید های آلیفاتیک گفته می‌شود و این مواد از نفت گرفته می‌شوند. این ماده اولین بار به عنوان جایگزینی برای ابریشم به کار برده شد اما مصارف تجاری آن بیشتر در حوزه الیاف مسواک در سال ۱۹۳۸ بود. در سال ۱۹۴۰ جوراب های ساق بلند زنانه نیز از مواد نایلونی ساخته شدند. ماده یاد شده در طی جنگ جهانی دوم به صورت بسیار گسترده‌ای توسط نیروهای ارتشی به کار برده شد و مصرف عمومی آن با چالش هایی همراه بود. امروزه نایلون پس از نخ به عنوان یکی از پرکاربردترین مواد در دنیا شناخته می شود. از آنجایی که این ماده نوعی بافتار می‌باشد، می‌توان آن را به انواع مواد جامد انعطاف‌پذیر و یا سخت تبدیل کرد و از آن به منظور تولید بخش های مکانیکی و سایر موارد استفاده کرد. نایلون با استفاده از یک واکنش شیمیایی با نام بسپارش حلقه گشا به وجود می‌آید و مولکولهای مواد خامی که از آن نایلون ها به وجود می‌آیند حالت حلقه ای دارند. زمانی که نایلون کشیده می شود این الیاف نازک و نرم می شوند ولی در عین حال استحکام خود را حفظ می کنند.
نگاه کلی به مواد پلی استری
واژه پلی استر برای دسته‌ای از مواد ترکیبی به کار برده می‌شود که می‌توانند بافته شده و یا به سایر انواع منسوجات تبدیل شوند. معمول ترین نوع پلی استر های موجود با نام پلی اتیلن ترفتالات شناخته می شود که برای تولید انواعی از بطری های پلاستیکی به کار برده می شود. پلی استر در اوایل دهه ۴۰ در انگلستان توسعه داده شد و تا اواسط دهه ۵۰ به عنوان ماده‌ای بسیار پرطرفدار در جهان شناخته می شد. امروزه نیز پلی استر برای تولید انواع محصولات به کار برده می شود مانند پارچه ها، کمربند، لوازم خانگی، عایق سازی و براق سازی نهایی محصولات چوبی. پلی استر هم همانند نایلون از طریق یک فرایند شیمیایی تولید می گردد که دارای واکنش های زنجیره ای است. اما این واکنش بین مونو اتیلن گلیکول ترفتالیک اسید خالص شده و دی متیل ترفتالات انجام میگیرد تا بیس ترفتالات را تولید نماید. زمانی که این ماده در معرض حرارت قرار میگیرد به پلی اتیلن ترفتالات تبدیل می شود که قابلیت چکش خواری بالایی داشته و می‌توان آن را با انواعی از الیاف نازک و بلند ترکیب نمود.
نایلون در برابر پلی استر
نایلون با نام شیمیایی پلی آمید تولید می شود. از مصارف نایلون می‌توان به تولید انواع ویژه‌ای از لباس ها همانند لباس زیر زنانه، جوراب شلواری و لباسهای شنا اشاره کرد. فرش، لوازم تختخواب و مصارف صنعتی نیز در همین دسته قرار می گیرند. میزان جذب رطوبت توسط این ماده پایین می باشد و علاوه بر آن دوام بسیار بالایی دارد و در مقابل فرسایش مقاوم بوده و همچنین می توان از مقاومت آن در برابر آسیب‌های ناشی از نفت و یا سایر مواد شیمیایی مطمئن بود. نایلون در برابر حرارت ابتدا ذوب می شود و سپس به سرعت می‌سوزد و بیشتر مواد نایلونی از محصولات جانبی پالایشگاه‌های نفت ساخته شدند. این ماده بسیار سبک وزن، نرم و لطیف بوده و به سرعت خشک می شود. از مصارف آن در حوزه پوشاک می‌توان به تولید بلوز، لباس های زنانه، انواع پوشاک و جوراب های کشباف، لباس های زیر، کت های های بارانی، لوازم جانبی اسکی و لوازم شنا اشاره کرد. از نظر ظاهری نیز این ماده حالت درخشان داشته و می تواند رنگ های متفاوتی داشته باشد. رزین های نهایی موجود در این ماده می توانند واکنش های آلرژیک را به وجود آورند.
شستشوی این ماده به راحتی صورت می گیرد و حتی می‌توان آن را با چرخه هایی با دمای پایین خشک نمود. مواد نایلونی را بلافاصله پس از شستشو باید خشک کرد و این کار نیز می تواند توسط اتو و خشکشویی انجام گیرد. نایلون که با نام پلی آمید نیز شناخته می شود از نفت گرفته شده و مقاومت متوسطی در برابر اشعه فرابنفش دارد. تولید اولیه نایلون به صورت تجاری در آمریکا در سال ۱۹۳۹ توسط کمپانی دوپونت انجام گرفت. تولید سالانه این ماده حدود ۳.۹ میلیون متریک تن بوده و ۱۱ درصد از تولید الیاف ترکیبی را تشکیل می‌دهد.
اما پلی استر ها با نام شیمیایی پلی اتیلن نفتالات شناخته می‌شوند. این مواد بیشتر برای تولید انواعی از پوشاک و لوازم رختخواب و حتی مصارف صنعتی به کار برده می شود. پلی استر ها در برابر چروک مقاوم می باشند و علاوه بر آن مقاومت بسیار خوبی در برابر کشیدگی و یا پارگی و یا اثر مواد شیمیایی دارند. می‌توان حتی آنها را به عنوان مواد مقاوم در برابر سایش نیز به حساب آورد. در صورتی که پلی استر در معرض حرارت قرار گیرد ذوب شده و در همان زمان می سوزند. پلی استرها در طبیعت قابلیت غیرتخریب پذیر دارند اما امکان بازیافت آنها وجود دارد و حتی می توان پلی استر های بازیافت شده را خریداری نمود. سایر ویژگی های پلی استر ها عبارتند از خشک شدن سریع، وزن کم، نرمی و لطافت. امکان تولید انواع پوشاک و لباس ها از پلی استر ها وجود دارد.پلی استر ها دارای رنگ های متفاوتی می باشند و سطح نسبتاً صیقلی دارند. شستشوی مواد پلی استری به سادگی صورت میگیرد و حتی امکان خشک سازی آنها با دمای پایین وجود دارد ولی بلافاصله پس از خشک سازی باید توسط اتو و یا روشهای خشکشویی خشک شوند. این ماده پلیمری از زغال سنگ، هوا، آب و محصولات نفتی ساخته می شود و مقاومت بسیار زیادی هم در برابر اشعه فرابنفش دارد. اولین تولید تجاری این ماده در سال ۱۹۵۳ توسط کمپانی دوپونت انجام گرفت. میزان تولید سالانه پلی استر برابر با ۲۱ میلیون متریک تن بوده و ۵۸ درصد از الیاف ترکیبی را تشکیل می دهد.
کدام یک بهتر است؟
از گذشته نایلون به دلیل لطافت و درخشندگی به عنوان جایگزینی برای ابریشم به کار برده می شده است ولی مواد پلی استری توانستند جایگاه خود در تولید پوشاک خارج از خانه را پیدا کنند زیرا ساختار سخت و محکمی دارند. به تازگی تفاوت بین مواد نایلونی و پلی استری به میزان بسیار کمتر مشاهده می شود زیرا فیبر های نوین پلی استری و نایلونی و انواعی از پارچه ها به تازگی توسط محققین و دانشمندان توسعه داده شده است. به طور کلی نمی توان گفت که نایلون و پلی استر کدام یک از دیگری بهتر است زیرا آنها تفاوت های بسیار کمی با هم دارند که می تواند با توجه به نوع محصول تولیدی مثبت و یا منفی به شمار آید. به طور کلی گزینش یکی از این دو ماده در پایه عملکرد آنها صورت نمی گیرد بلکه بیشتر با توجه به ویژگی های ظاهری و یا ملاکهای فردی انجام خواهد گرفت.
