ارزیابی کیفیت و قابلیت بازیافت پلاستیک از زبالههای خانگی به بلوکهای سنگ فرش دوستدار محیط زیست
این تحقیق به بررسی کیفی قابلیت بازیافت و ماندگاری زبالههای پلاستیکی در ترکیب با ماسه به منظور ساخت کاشی پلاستیکی میپردازد. استفاده از زبالههای پلاستیکی با هدف ساخت مصالح ساختمانی مانند بلوک سنگفرش بخشی از پاسخ به مسائل زیست محیطی و اکولوژیکی به شمار میرود. در این مطالعه از سه نوع پلیمر حاصل از زبالههای خانگی برای انجام آزمایشات استفاده کردیم. جمع آوری پلاستیک، مرتب سازی دستی، خرد کردن، انتخاب قالب، تعیین نسبت شن و ماسه، و حرارت دهی در مراحل مختلف فرایند بازیافت درنظر گرفته شدهاند. برای ساخت بلوکهای سنگفرش پلاستیکی، از یک قالب متقاطع و پلاستیکی برای نسبتهای 1:1، 2:1، 1:2 و 1:1 ماسه استفاده شد. در دمای ذوب، پلاستیک و ماسه رودخانه با استفاده از میله همزن در ظرفی مخلوط شدند. نمونههای به دست آمده ازنظر میزان جذب آب نیز مورد بررسی قرار گرفتند که در آن، نتایج حاصل شده نشان داد که میزان جذب آب در هر چهار نسبت به ترتیب 3.8، 5.1، 3.7 و 19.3 درصد بود. نسبتهای 1 و 3 جذب آب پایینی داشتند که نشاندهنده کیفیت بالای بلوک سنگفرش پلاستیکی است. نسبتهای 2 و 4 علاوه بر تخلخل نامنظمی که داشتند، به دلیل حجم بالای ماسه استانداردهای جذب آب در آنها نامناسب بود. بنابراین، با دو مخلوط، یکی نسبت مساوی از ماسه و پلاستیکهای برش خورده و دیگری مخلوطی از ماسه و پلاستیک نسبتا بیشار از آن میتوان کاشی قابل قبول و بادوامی به شرط ترموپلاستیک تولید کرد. درنهایت، از ضایعات پلاستیکی میتوان بلوکهای سنگفرش پلاستیکی ساخت که نه فقط به زیباسازی ترکیب کمک میکنند، بلکه دوستدار محیط زیست نیز هستند.
لیبی مانند برخی کشورهای آفریقایی درحال دفع بیسابقه پلاستیکها در محیط طبیعی این کشور است. این کار اساسا به دلیل موقعیت کشور لیبی (کشوری توسعه نیافته با اقتصاد درحال توسعه و نوظهور) صورت میگیرد. هر فرد در لیبی دست کم یک بطری آب معدنی (بطری پلاستیکی آب) در روز مصرف میکند. پس از مصرف آب، کیسه یا بطری خالی را درنهایت در محیط دور ریخته و تولید زباله پلاستیکی را با هدر رفت پلاستیک در روز تا 10 درصد افزایش میدهد. این امر منجر به آلودگی خاک می شود که امروزه مورد توجه محققان و عموم مردم قرار گرفته است. در سالهای اخیر، کشورهای زیادی در جهان به یافتن راه حلهای احتمالی برای کاهش حجم عظیم زبالههای پلاستیکی در محیط زیست روی آوردهاند. اگرچه درحال حاضر برخی از کشورها مقررات ممنوعیت دفن زباله را وضع کردند اما هنوز تعداد اندکی از آنها این مقررات را رعایت میکنند. پلاستیکها پلیمرهای آلی نرمی هستند که از طیف وسیعی از مواد آلی مصنوعی یا نیمه مصنوعی با وزن مولکولی بالا تشکیل شده و این توانایی را دارند که صدها سال دست نخورده در طبیعت باقی بمانند. پلاستیک یکی از اجزای مهم پسماندهای جامد شهری (MSW) است که به یکی از نگرانیهای عمده در بازیافت تبدیل شده است. پلاستیک استفاده فراوانی در زندگی روزمره دارد من جمله بسته بندی قطعات الکترونیکی، پوشاک و تجهیزات ورزشی، بسته بندی و نگهداری مواد غذایی. انباشت زبالههای پلاستیکی یک بحران جهانی است که کشورهای توسعه یافته تا توسعه نیافته را در بر میگیرد. پلاستیک استفاده شده از سه جنبه باعث ایجاد آلودگی میشود:
1) اگر در خاک دفن شود، باعث آلودگی خاک میشود؛
2) اگر به رودخانهها و دیگر محیطهای آبی ریخته شود، باعث آلودگی آب شود؛
3) اگر سوزانده شود، منجر به ایجاد آلودگی هوا خواهد شد و از طرفی ضایعات پلاستیکی با ریخته شدن در آب میکروبها را افزایش داده و منجر به شیوع بیماریها در آب توسط پاتوژنها میشود.
زبالههای پلاستیکی را میتوان براساس رنگ و نوع گروه بندی کرد. گروه بندی براساس رنگ برای ظاهر پلاستیک پس از بازیافت کاربرد دارد. مرتب سازی براساس نوع، به بالا رفتن کیفیت محصول کمک میکند. ضایعات پلاستیکی رنگهای مختلفی داشته و به شکل بطری یا غیر بطری در دسترس هستند. از رایج ترین زبالههای پلاستیکی میتوان پلی وینیل کلرید (PVC)، پلی اتیلن ترفتالات (PET)، پلی اتیلن (چگالی بالا یا چگالی کم)، پلی پروپیلن (PP) برای ساخت بطری و پلی استایرن (PS) برای تولید لیوان، کارتن تخم مرغ وغیره را نام برد. باتوجه به اینکه از PET به دلیل سبک و شفاف بودن اغلب در بسته بندی مواد غذایی استفاده میشود، معمولا در همه نوع زباله وجود دارد. از محصولات تولید شده با PET میتوان به ظروف غذا، بطریهای نوشیدنی و طنابهای پلی استر اشاره کرد. PE رایج ترین پلاستیکی است که میتوان آن را به سه نوع پلی اتیلن چگالی بالا، چگالی کم و چگالی کم خطی تقسیم کرد. پلی اتیلن سنگین از مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی و رطوبت برخوردار بوده و در تولید کارتن، ظروف، سطل، بطری مواد شوینده وغیره کاربرد دارد. از سوی دیگر، انعطاف پذیر است و میتوان از آن به عنوان پوشش داخلی در پاکتهای نوشیدنی، کیسه نان و ساندویچ، یا کیسههای زباله استفاده کرد. PVC یک ماده سخت و صلب است که مقاومت بالایی در برابر مواد شیمیایی و هوازدگی دارد. همچنین در ساخت مصالح ساختمانی مانند ناودان، لولههای فاضلاب، کیسه مایع IV استفاده میشود. به طور کلی، PVC و PET پلاستیکهای پرمصرفی در مقیاس جهانی هستند. پلاستیکها یا ترموپلاست هستند یا غیر ترموپلاست و یا هر دو. ترموپلاستیکها با قرار گرفتن در معرض حرارت ذوب شده و بدون حرارت، به حالت پلاستیکی خود بازمیگردند. اما غیرترموپلاستها پس از حرارت دهی به حالت اول برنمینگردند و ذوب شده یا سوخته میشوند. PE، PET و HDPE ترموپلاستیک هستند درحالیکه PVC، PP و PS غیرترموپلاستیک محسوب میشوند.
شیوع کووید 19 منجر به یک بحران بهداشتی در سراسر جهان شد که شیوه مدیریت زباله را تحت فشار قرار داد و منجر به روش نامناسب دفع زباله، دفن مستقیم زباله و یا سوزاندن آنها شد. زبالههای پلاستیکی که به طور نامناسب دفع میشوند ممکن است در خاک باقی مانده و یا ازطریق فرسایش و تجزیه به آب منتقل شوند. پلاستیک از این جهت در زمره آلایندهها قرار دارد که میکروارگانیسمها قادر به تجزیه آن نیستند. وجود پلاستیک در محیطهای آبی نقش مهمی در شیوع بیماریها دارد و با این حال، تهدیدی برای تنوع زیستی به شمار میرود. همچنین کشف شده است که زبالههای دریایی از هر سه جانور دریایی یکی را درگیر میکنند. وجود پلاستیک در محتویات شکم حدود 90 درصد از پرندگان دریایی مشاهده شده است که سالانه به مرگ حدود 100000 پستاندار دریایی و بیش از یک میلیون پرنده دریایی ختم میشود. هر ساله حدود هشت میلیون تن پلاستیک به اقیانوسها ریخته میشود که پیش بینی میشود اگر برای کاهش این حجم از آلودگی پلاستیکی در این محیطها اقدام نشود، تا سال 2050 گونههای زیادی از موجودات دریایی منقرض خواهند شد.
کلام آخر
پلاستیکها نقش مهمی در جامعه مدرن ایفا میکنند و به دلیل کم هزینه بودن، سهولت در ساخت و کیفیت خوب استفاده فراوانی در زندگی روزمره دارند. متاسفانه زبالههای پلاستیکی به دلیل ماهیت زیست تخریب پذیری که دارند به چالش زیست محیطی جدی در جوامع مدرن تبدیل شدهاند. کاربرد پلاستیک بازیافتی را میتوان با تبدیل ضایعات پلاستیکی به ملات و محصولات بتنی مناسب در صنعت ساخت و ساز افزایش داد. در این مطالعه، پلاستیکهای ساخته شده از PET، PE و HDPE به عنوان جایگزینی برای سیمان مخلوط با ماسه رودخانه در تولید PPB و کاشی حیاط مورد بررسی قرار گرفتند. جایگزین کردن سیمان با زبالههای پلاستیکی مشکلات زیست محیطی مرتبط با دفع ضایعات پلاستیک و همچنین ضایعات مرتبط با صنعت سیمان را کاهش میدهد. یافتههای به دست آمده نشان میدهد که نسبتهای 1:1 و 2:1 پلاستیک به ماسه به ترتیب در ترموپلاستیکها برای ساخت کاشی حیاط مناسب است.